TƯƠNG QUAN KHẢ NĂNG CỦA NATO VÀ NGA VỀ QUÂN ĐỘI, XE TĂNG VÀ VŨ KHÍ HẠT NHÂN

Theo phân tích của tác giả Christoph Kühne đăng trên MAY ngày 31 Juli 2025: Âu Châu dễ bị Nga đe dọa. Ít nhất, đó là ấn tượng của nhiều nhà quan sát sau thỏa thuận thuế quan giữa EU và Mỹ. EU lập luận rằng họ đã đưa ra những nhượng bộ sâu rộng vì lo ngại Donald Trump có thể cắt giảm quân sự nếu Âu châu không đáp lại bằng chính sách thương mại. Tổng thống Mỹ từ lâu đã làm dấy lên nghi ngờ về sự hỗ trợ của NATO. Liệu Mỹ có còn đáng tin cậy trong trường hợp chiến tranh? Rất đáng ngờ.

Đồng thời, các chính trị gia Âu châu liên tục cảnh báo về một cuộc tấn công của Nga vào NATO. "Nga có thể sẵn sàng xử dụng vũ lực chống lại NATO trong 5 năm tới", Tổng Thư ký NATO Mark Rutte phát biểu tại The Hague vào tháng 6 năm ngoái. "5 năm". Liệu Âu châu có sẵn sàng cho điều này, ngay cả khi không có Mỹ?

NATO sẽ mạnh đến mức nào nếu không có Mỹ?

Xét về mặt định lượng thuần túy, Âu châu sẽ vẫn giữ được ưu thế trong hầu hết mọi lĩnh vực nếu Mỹ rút quân hoàn toàn. Họ vẫn sẽ có gần gấp đôi số lượng binh lính thường trực và số lượng xe tăng, máy bay chiến đấu, tàu chiến và tàu ngầm lớn hơn.

Tuy nhiên, ưu thế của Mỹ so với Nga lớn hơn gấp nhiều lần, với hi ệu quả răn đe cao. Điều này càng đúng hơn đối với trình độ quân sự chuyên nghiệp của Mỹ với hệ thống vũ khí tối tân của họ.

Quân đội Âu  châu được định vị như thế nào?

Trong số các quốc gia NATO Âu châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ có quân đội mạnh nhất. Nước này dẫn đầu về quân số với hơn 350.000 binh sĩ thường trực. Thổ Nhĩ Kỳ cũng sở hữu nhiều xe tăng chiến đấu chủ lực hơn bất kỳ quốc gia nào khác ở Âu châu bao gồm nhiều mẫu Leopard tối tân. Nhìn chung, số lượng xe tăng tăng lên theo khoảng cách địa lý với Nga. Điều này đặc biệt đúng với Ba Lan, một quốc gia trong lịch sử đã phải chịu đựng những trải nghiệm đau thương với chủ nghĩa đế quốc Nga. Mặt khác, các quốc gia ven biển phía tây và phía nam lại mạnh hơn về tàu chiến và tàu ngầm.

Các quốc gia Baltic là điểm yếu của Âu châu và là nơi có khả năng bị Nga tấn công cao nhất. Estland, Lettland và Litauen, các nươc này không chỉ yếu về quân sự mà còn bị cô lập về mặt địa lý. Một cuộc tấn công của Nga qua Hành lang Suwalki, một dải đất hẹp nằm giữa Belarus và Kaliningrad, có thể nhanh chóng cắt đứt ba nước này khỏi phần còn lại của lãnh thổ NATO.

Do đó, việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO có tầm quan trọng địa chiến lược. Nhờ chế độ quân dịch quân sự phổ cập, Phần Lan có lực lượng dự bị được huấn luyện bài bản với hơn 200.000 binh sĩ. Thụy Điển đóng góp chiến đấu cơ và tàu ngầm tối tân được chế tạo riêng cho vùng biển Baltic nông, có thể đối phó với hạm đội Baltic của Nga.

Ukraine đóng một vai trò đặc biệt. Mặc dù không có triển vọng gia nhập NATO trong tương lai gần, nhưng hiện tại nước này đang ràng buộc quân đội Nga. Ước tính có khoảng 500.000 binh sĩ Nga đang đồn trú tại Ukraine.

Tuy nhiên, một điểm yếu khác của quân đội Âu châu vẫn là "khả năng tương tác", tức là sự phối hợp hành động hiệu quả giữa các binh chủng khác nhau của quân đội. Ví dụ, Âu châu sở hữu 29 loại tàu chiến, 17 loại xe tăng chiến đấu, 20 loại máy bay chiến đấu và 17 loại hệ thống pháo binh khác nhau. Điều này làm phức tạp việc phối hợp tác chiến và tiếp liệu.

Thêm vào đó là những lợi ích khác nhau của 30 quốc gia NATO Âu châu. Chẳng hạn, vẫn chưa rõ liệu Thổ Nhĩ Kỳ, một thế lực hùng mạnh, có khả năng quân sự chống lại Nga hay không, khi cuộc chiến thật sự bùng nổ?. Ankara không ủng hộ các lệnh trừng phạt được áp đặt sau chiến tranh Ukraine. Ngược lại, Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng gấp đôi lượng khí đốt nhập cảng từ Nga kể từ năm 2022 và cũng nhập vảng một phần lớn khí đốt tự nhiên từ Nga.

Liệu một mình Âu châu có thể theo kịp giai đoạn tái võ trang của Nga?

Xét về hiệu quả kinh tế, Âu châu vẫn rõ ràng vượt trội hơn Nga ngay cả khi không có Mỹ. Theo số liệu từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Stockholm (SIPRI), chi tiêu quốc phòng của các quốc gia NATO Âu châu vào năm 2024 cao gấp 3 lần so với Nga. Tuy nhiên, nếu tính cả Mỹ, con số này cao hơn gần 10i lần.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại London đã tính toán chênh lệch giữa hai phe,. ết quả: Xét về sức mua, Nga sẽ vượt qua tất cả các nước NATO Âu châu về mặt sản xuất vũ khí vào năm 2024.

Theo một nghiên cứu của Viện Kinh tế Thế giới Kiel (IfW), Âu châu sẽ phải tăng cường nỗ lực gấp 5 lần để vượt qua Nga trong trung hạn.

Liệu Âu châu có cần chiếc ô hạt nhân của Mỹ không?

Răn đe hạt nhân dựa trên các cuộc chiến tranh tưởng tượng. Đó là ảo tưởng về những điều "giá như" nhằm ngăn chặn kẻ xâm lược tấn công hạt nhân phủ đầu. Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert McNamara đã tóm tắt Logic của răn đe ngay từ năm 1968, thời kỳ cao độ của Chiến tranh Lạnh: "Chúng ta phải có khả năng chịu đựng toàn bộ sức nặng của một cuộc tấn công hạt nhân vào đất nước mình và vẫn có thể gây thiệt hại cho kẻ xâm lược đến mức, theo bất kỳ tiêu chuẩn nào của thế kỷ 20, xã hội của kẻ xâm lược không còn khả thi nữa." Ông nói, răn đe hạt nhân đồng nghĩa với "sự tự sát chắc chắn của kẻ xâm lược."

Cái gọi là "khả năng tấn công hạt nhân phủ đầu" là rất quan trọng cho điều này. Để răn đe Nga, Âu châu phải có khả năng chứng minh một cách đáng tin cậy khả năng trả đũa một cuộc tấn công hạt nhân bằng vũ khí hạt nhân. Việc họ có thể làm được điều này mà không có Hoa Kỳ dường như là điều khó tin, ngay cả khi xét đến số lượng đầu đạn hạt nhân mà họ sở hữu. Nga duy trì hơn 1.700 quả bom trong tình trạng báo động liên tục, và 2.600 quả khác đang được cất giữ trong các kho.

Kho vũ khí của hai cường quốc hạt nhân Âu châu, Anh và Pháp, rất nhỏ bé nếu so sánh, ngay cả khi chỉ cần một quả bom trong số này cũng có thể san phẳng một thành phố lớn như Moskau.

Khả năng tấn công phủ đầu của Âu châu bị cản trở bởi một khía cạnh khác: thiếu hệ thống phóng. Sở hữu bom hạt nhân thôi, là chưa đủ; chúng còn phải có khả năng phóng đến mục tiêu. Do đó, các cường quốc hạt nhân chính thức tự định nghĩa mình bằng cái gọi là "bộ ba hạt nhân": bộ ba hỏa tiễn đạn đạo liên lục địa, máy bay ném bom và tàu ngầm hạt nhân có thể bắn trả ngay cả khi đất liền bị tàn phá.

Cả Pháp và Anh đều không sở hữu bộ ba đầy đủ. Anh chỉ sở hữu bốn tàu ngầm. Pháp, với máy bay Rafale B, vẫn có máy bay có thể được trang bị vũ khí hạt nhân. Cả hai nước đều không có hệ thống hỏa tiễn trên đất liền.

Thêm vào đó là vấn đề về uy tín. Liệu Pháp hay Anh có dám đứng ra bảo vệ vùng Baltic và mạo hiểm sự tồn vong của chính mình trong một cuộc chiến tranh hạt nhân với Nga? Hay thậm chí họ có thể đe dọa làm như vậy một cách đáng tin cậy? Những câu hỏi như vậy rất cần thiết cho một sự răn đe thật hiệu quả. Hoa Kỳ cũng luôn đặt ra những câu hỏi này. Nhưng dưới thời Trump, câu trả lời đang rộng mở hơn bao giờ hết.

Vũ Thái An, người linh VNCH, ngày 1 August 2025