CUỘC SỐNG VƯƠN LÊN

Thứ Bảy, 23 tháng 8, 2025

VIỆC ÁP DỤNG CHÍNH SÁCH KHAI THUẾ NƠI GIỚI BUÔN BÁN LẺ NHỎ BẮT ĐẦU TỪ NĂM 2026 - CÓ BÓP CHẾT GIỚI TIỂU THƯƠNG VN ?

Bắt đầu từ khi nhà nước cộng sản đua ra Nghị định số 70/2025/NĐ-CP vào ngày 1/6/2025, các cơ sở kinh doanh trong một số ngành nghề có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên không nộp thuế theo hình thức khoán như trước mà phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, nộp thuế theo doanh thu thực tế thì hàng loạt tiểu thương ở nhiều chợ, khu thương mại lập tức cho đóng cửa quầy hàng trên diện rộng khắp cả 3 miền đất Gây thiệt hại 638.000 tỷ đồng.

Từ người chủ quầy chụp ảnh đến chủ các cửa hàng sửa chữa nhỏ: Bắt đầu từ năm 2026, tất cả người chủ các cơ sở nhỏ này sẽ phải áp dụng các biện pháp khai thuế mới do nhà nước qui định. Điều này có thể làm suy yếu chính những bộ phận của nền kinh tế mà nhà nước dự định củng cố.

Trong nhiều thập niên, hầu hết các doanh nghiệp nhỏ ở Việt Nam dưới chế độ cộng sản đã xử dụng hệ thống thuế quan cố định, đơn giản hóa, trong đó thuế được tính dựa trên doanh số ước tính thay vì ghi chép sổ sách kế toán chính thức.

Trong nhiều trường hợp, việc xác định doanh số dựa trên các cuộc tham vấn không chính thức với cơ quan thuế vụ địa phương, vì các doanh nghiệp nho này thường không lưu giữ hồ sơ bán hàng chi tiết.

Theo Bộ Tài chính Việt Nam, tính đến đầu năm 2025, khoảng 2.000.000 công ty tư nhân và chủ sở hữu duy nhất đã xử dụng hệ thống thuế quan cố định này, trong khi chỉ có khoảng 6.000 công ty xử dụng hệ thống kê khai phức tạp hơn, xử dụng dữ liệu từ sổ sách kế toán.

Hệ thống thuế quan cố định, hiện sẽ bị bãi bỏ hoàn toàn, bắt đầu từ năm 2026, nghĩa là tất cả các doanh nghiệp nhỏ đã đăng bạ hành nghề phải xử dụng hệ thống kê khai mới.

Sự thay đổi này là một phần của Nghị quyết 68, một kế hoạch toàn diện được Nhà nước cộng sản Việt Nam công bố vào tháng 5 nhằm đưa các doanh nghiệp tư nhân nhỏ trong nước trở thành "động lực chính" của nền kinh tế vào năm 2035. Mục tiêu là để các doanh nghiệp này vượt qua các tập đoàn nước ngoài và doanh nghiệp nhà nước mà Hà Nội vẫn thường ưu ái.

Tại sao Việt Nam lại cải cách hệ thống thuế?

Nghị quyết này hứa hẹn sẽ nới lỏng quy định thị trường cho doanh nghiệp trong nước, tăng cường bảo vệ doanh nghiệp và cải thiện khả năng tiếp cận vốn. Đây cũng là nghị quyết đầu tiên quy định rõ ràng quyền sở hữu tài sản, cạnh tranh công bằng và thực thi hợp đồng là các nguyên tắc pháp lý.

Nghị quyết 68 mang đến cho doanh nghiệp và người lao động nhiều năm miễn thuế và giảm chi phí hành chính, nhưng cũng đặt ra mục tiêu tăng đáng kể doanh thu thuế trong những thập niên tới.

Chi tiêu công sẽ tăng mạnh do sự kết hợp giữa các chương trình kích thích kinh tế và mục tiêu phát triển cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, với việc Đảng Cộng sản Việt Nam đặt trần nợ công, chính phủ sẽ cần tìm kiếm các nguồn thu mới.

Dữ liệu từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy tỷ lệ thuế/GDP của Việt Nam đã giảm trong những năm gần đây, đạt 16,8% vào năm 2023, thấp hơn mức trung bình 19,5% của khu vực Á Châu- Thái Bình Dương và thấp hơn nhiều so với mức trung bình 33% của OECD.

Theo Tổng cục Thuế, Việt Nam đã thu được mức kỷ lục 1,6 nghìn tỷ đồng (khoảng 66,7 tỷ USD hoặc 57,1 tỷ EUR) tiền thuế vào năm 2024, chủ yếu từ các nguồn trong nước.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, các cơ quan chức năng Việt Nam đã thu được khoảng 560 triệu USD từ các doanh nghiệp nhỏ, tăng 26% so với năm trước.

"Nền kinh tế Hổ" tiếp theo của Á Châu

Hà Nội đặt mục tiêu huy động vốn cho các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn như tàu cao tốc và đường cao tốc, những dự án được coi là chìa khóa cho tăng trưởng trong tương lai. Chỉ riêng trong năm nay, Việt Nam có kế hoạch tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng gần 40% lên 36 tỷ USD.

Đất nước cũng phải chuẩn bị cho chi phí an sinh xã hội tăng cao khi dân số Việt Nam già hóa nhanh chóng. Theo dự báo của Liên Hợp Quốc, tỷ lệ người trên 65 tuổi dự kiến sẽ tăng từ 8,4% vào năm 2020 lên 20% vào năm 2050, nhưng hiện tại rất ít người về hưu được hưởng lương hưu.

Đảng Cộng sản Việt Nam đặt mục tiêu tối tân hóa hệ thống thu thuế để hạn chế tham nhũng, đặc biệt là tại các cơ quan thuế vốn nổi tiếng tham nhũng. Kể từ năm 2016, chiến dịch chống tham nhũng của Đảng đã khiến hai chủ tịch nước, nhiều bộ trưởng và hàng ngàn quan chức cấp thấp phải ra đi.

Theo các quan chức và nhà phân tích kinh tế Việt Nam, nhiều công ty có doanh thu cao vẫn tiếp tục áp dụng hệ thống thuế suất cố định, thường dẫn đến mức đóng góp hàng tháng thấp hơn đáng kể so với hệ thống kê khai.

Theo Nghị quyết 68, khu vực tư nhân trong nước của Việt Nam cần có "cạnh tranh công bằng" và đối xử bình đẳng, nghĩa là mọi người đều phải đóng góp.

"Cả hai mục tiêu đều đáng khen ngợi, nhưng việc tăng doanh thu rất khó khăn, vì việc thắt chặt quy định có nguy cơ gây ra phản ứng chính trị dữ dội", ông Khac Giang Nguyen, học giả thỉnh giảng tại Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore, cho biết.

Tuy nhiên, thành công sẽ "ít phụ thuộc vào việc soạn thảo các quy định mới mà phụ thuộc vào việc thực hiện chúng một cách công bằng, minh bạch và không chạy theo lợi nhuận, những hành vi đã làm xói mòn niềm tin của công chúng", ông nói thêm.

Các doanh nghiệp nhỏ gánh chịu gánh nặng

Trong chế độ độc đảng của Việt Nam, nơi Đảng Cộng sản nắm quyền kiểm soát chặt chẽ trong nhiều thập niên qua, sự bất đồng chính kiến rất hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, những Video về những người bán hàng tuyệt vọng phàn nàn về các yêu cầu thuế mới đã lan truyền chóng mặt trong những tuần gần đây.

Mọi doanh nghiệp phải chuyển sang hệ thống kê khai thuế trước tháng 1 năm 2026. Do đó, nhiều doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với việc tăng thuế đáng kể. Họ cũng sẽ phải tài trợ cho máy tính tiền đắt tiền, học kế toán và đào tạo nhân viên theo các quy định mới.

Đối với một số doanh nghiệp, đây là một thách thức đáng kể. Một số lĩnh vực vẫn đang phục hồi sau hậu quả kinh tế của đại dịch COVID. Trong nhiều tháng, cũng có sự không chắc chắn về việc liệu Hoa Kỳ có áp thuế 46% đối với hàng hóa Việt Nam hay không. Tháng trước, Hà Nội đã đàm phán giảm thuế xuống còn 20%.

Ngoài ra, "người dân vẫn đang bị lực lượng cảnh sát tham nhũng tống tiền trên thị trường", Zachary Abuza, giáo sư tại Học viện Chiến tranh Quốc gia ở Washington, đã nói với DW.

Mặc dù chính phủ muốn khu vực tư nhân thúc đẩy tăng trưởng, nhưng những yêu cầu về thuế mới "dường như đang gây ra hậu quả không mong muốn là khiến nhiều người phải phá sản", nhà nước vô tình giết chết phần lớn các tiểu thương ở VN, Abuza nói thêm.

Các sửa đổi mới đối với thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân, yêu cầu các công ty phải lưu giữ nhiều hồ sơ hơn, đã có hiệu lực vào tháng 7.

Ngoài ra, các thủ tục mới, thường phức tạp về việc lập hóa đơn, nộp thuế GTGT và trao đổi thông tin với các cơ quan chức năng, đã được áp dụng kể từ tháng trước, mặc dù chính phủ cũng đã tăng gấp đôi ngưỡng nộp thuế thu nhập cá nhân.

Đài Á Châu Tự Do từng đưa tin vào tháng 6 là: 80% các cửa hàng tại chợ lớn nhất, ở tỉnh Nghệ An, miền Bắc Trung Bộ, đã đóng cửa trong những tháng gần đây. Đây chính là hậu quả của chính sách khai thuế mới nơi giới tiểu thương.

Trong khi đó Chính quyền cộng sản luôn bác bỏ các cáo buộc cho rằng việc thay đổi thuế là nguyên nhân dẫn đến việc đóng cửa. Các quan chức Hà Nội thừa nhận gần 3.000 đơn vị kinh doanh đã ngừng hoạt động trong tháng 5 và tháng 6, nhưng cho biết trong số đó, chỉ có 263 đơn vị tạo ra doanh thu đủ cao để áp dụng việc khai thuế mới.

Tóm lại, nhà nước bài trừ hàng giả mạo từ TQ, và gian lậu thuế ở VN chính là khai tử nền tiểu thương VN, vii giới tiểu thương là những cơ sở tiêu thụ hàng trung chuyển từ TQ từ lau đời, nên việc truy quét hàng giả, chính là truy quét các cơ sở của giới tiểu thương. Nhưng với hệ thống tham nhũng ở VN, thì nhà nước cộng sản liệu có thể thành công hay không ? Câu trả lời xin được dành cho bạn đọc.

Vũ Thái An Người Lính VNCH, ngày 24 tháng 8 năm 2025