BERLIN, PARIS VÀ LONDON SẲN SÀNG CHO CÁC LỆNH TRỪNG PHẠP MỚI ĐỐI VỚI IRAN 

Tin từ haz/AR (afp, rtr): Trong các cuộc đàm phán về một thỏa thuận hạt nhân mới, Đức, Pháp và Anh đang gia tăng áp lực lên Iran: Cộng hòa Hồi giáo không được phát triển vũ khí hạt nhân, họ cùng đồng thanh tuyên bố.

Các ngoại trưởng của ba quốc gia được gọi là E3 tuyên bố "sẵn sàng" tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran nếu các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran thất bại. Điều này được nêu trong một bức thư do Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul (CDU) cùng các đối tác Pháp Jean-Noël Barrot và Anh David Lammy ký gửi Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres và Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, được hãng thông tấn AFP trích dẫn.

Chờ đến cuối tháng 8

Các nhà ngoại giao hàng đầu cáo buộc Iran vi phạm nhiều điều khoản của thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Bức thư nêu rõ các ngoại trưởng Berlin, London và Paris đã "bày tỏ rõ ràng" là sẵn sàng áp đặt cái gọi là cơ chế phục hồi để tái áp đặt các lệnh trừng phạt. Điều này áp dụng trong trường hợp "Iran không tìm kiếm giải pháp ngoại giao trước cuối tháng 8 năm 2025 hoặc không xử dụng tùy chọn gia hạn."

Tờ Financial Times là tờ báo đầu tiên công bố bức thư, được các ngoại trưởng E3 đề ngày thứ Ba 12 tháng 8. Các nhà ngoại giao cao cấp cũng tái khẳng định "cam kết toàn diện của họ đối với một giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng do chương trình hạt nhân của Iran gây ra." Mục tiêu là " bảo đảm Iran không chế tạo vũ khí hạt nhân."

Báo cáo của IAEA xác nhận các vi phạm của Iran

Wadephul và hai đồng nghiệp của ông từ London và Paris đặc biệt cáo buộc chính phủ Teheran "không tuân thủ" một số nghĩa vụ theo thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015. Điều này đã được xác nhận bởi "hơn 60 báo cáo" từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) trong sáu năm qua. Trong số những vấn đề khác, Iran đã tích lũy một lượng uranium làm giàu "cao hơn 40 lần" so với thỏa thuận. Các vi phạm của Tehran "rõ ràng và đáng lo ngại."

Vào cuối tháng 7, Đức, Pháp và Anh đã tổ chức các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran lần đầu tiên kể từ sau các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran do Israel và Mỹ thực hiện hồi tháng 6. Thỏa thuận hạt nhân Iran sẽ hết hạn vào tháng 10 năm 2025. Tuy nhiên, tại một cuộc họp ở Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 7, các ngoại trưởng E3 đã đề nghị hoãn thời hạn này nếu Teheran nối lại các cuộc đàm phán với Mỹ và hợp tác với IAEA.

Pháp, Đức và Anh, cùng với Mỹ, Nga và Trung Quốc, đã ký kết thỏa thuận hạt nhân với Iran vào năm 2015 nhằm ngăn chặn nước này chế tạo bom hạt nhân. Tuy nhiên, Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018 trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của Donald Trump và tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran.

Về phần mình, Teheran dần dần rút khỏi các cam kết theo thỏa thuận và tăng cường làm giàu Uranium. Các quốc gia Âu châu và Liên Hợp Quốc vẫn chưa khôi phục các lệnh trừng phạt mà họ đã đình chỉ vào năm 2015 và đồng thời đã cố gắng đàm phán một thỏa thuận hạt nhân mới. Những nỗ lực này cho đến nay vẫn chưa thành công.

Leo thang căng thẳng trong tháng 6

Vào ngày 13 tháng 6, Israel đã phát động một cuộc tấn công lớn vào Iran, ném bom các cơ sở hạt nhân và quân sự của nước này. Iran đáp trả bằng cách tấn công Israel bằng tên lửa và máy bay không người lái. Cuối cùng, Hoa Kỳ đã can thiệp vào cuộc xung đột, đứng về phía Israel, ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran ở Fordow, Natanz và Isfahan. Sau mười hai ngày chiến tranh, một lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran có hiệu lực vào ngày 24 tháng 6. Mục đích được tuyên bố của các hành động của Israel là ngăn chặn Iran chế tạo bom hạt nhân.

Iran phủ nhận mọi ý định chế tạo bom hạt nhân. Theo IAEA, Iran là quốc gia duy nhất không có vũ khí hạt nhân riêng và đã làm giàu Uranium lên hơn 60%. Thỏa thuận hạt nhân năm 2015 quy định giới hạn ở mức 3,67%. Sau các cuộc tấn công, Iran ban đầu đã đình chỉ hợp tác vốn đã hạn chế với IAEA.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 15 tháng 8 năm 2025