TRUMP ĐƯỢC CHO LÀ ĐỘT NHIÊN RẤT YẾU MỀM - TRƯỚC TIÊN LÀ VỚI THỦ TƯỚNF MERZ RỒI TỚI ELON MUSK.

Bài viết của Ralph Bollmann trên tờ Frankfurter Allgemeine Zeitung:  Ảo tưởng đẹp đẽ rằng Tổng thống Hoa Kỳ và người giàu nhất thế giới có thể chia tay trong hòa bình kéo dài trọn vẹn sáu ngày. Vào thứ Sáu 30/5 tuần trước, Donald Trump đã nhiệt tình sa thải "nhân viên chính phủ đặc biệt" của mình, CEO Tesla Elon Musk, khỏi vai trò của mình. Đến thứ Năm 5/6, thì chẳng còn gì sót lại.

Musk đã công khai chỉ trích luật thuế của Trump, điều này sẽ làm thủng một lỗ lớn trong ngân sách liên bang của Hoa Kỳ. Sau đó, Tổng thống đã nói bên lề cuộc họp với Thủ tướng Đức Friedrich Merz rằng ông "rất thất vọng về Elon". Và CEO Tesla đã đăng một bài đăng sau một bài đăng khác để công kích Trump một cách ầm ĩ.

Tuy nhiên, tại Phòng Bầu dục, người ta có thể thấy một Donald Trump hoàn toàn được thuần hóa. Đúng vậy, ông ấy không chỉ công kích Musk. Ông ấy còn nói về mọi thứ trên đời, thích nghe chính mình nói và như thường lệ, không coi trọng sự thật quá mức. Nhưng ông đã kiềm chế không tấn công người khách của mình, thậm chí còn khen ngợi, và đối với một số vấn đề gây tranh cãi, ông không nói gì cả hoặc để ngỏ kết quả.

NHƯỢNG BỘ MUSK

Nhưng sự mềm yếu của Tổng thống cũng liên quan đến thực tế là bản thân Donald Trump hiện không ở vị trí tốt nhất và với nhiều áp lực. Hiện tại, ông đang tranh cãi với người ủng hộ cũ  của mình và còn là cố vấn ngắn hạn Musk, ông đang đối phó với các thượng nghị sĩ tự tin về chính sách đối với Nga và ông đang đạt đến giới hạn của mình với nợ quốc gia. Cuộc tranh chấp được công khai ca ngợi với Musk chỉ là một trong số nhiều dấu hiệu cho thấy Trump đang mất đi sự ủng hộ và đang chịu áp lực từ nhiều phía.

Trump ít có dấu hiệu hung hăng khi tiếp Merz

Trên hết, ông nhận ra rằng mình phải tiến hành thận trọng đối với chủ đề yêu thích trước đây của mình, đớ là thuế quan. Vào đầu tháng 4, thông báo của ông đã khiến thị trường chứng khoán lao dốc, gây nguy hiểm cho các chế độ hưu trí của người Mỹ. Các sản phẩm của Trung Quốc đã biến mất khỏi các kệ hàng, và giá cả có nguy cơ tăng cao hơn nữa. Tuy nhiên, kiềm chế lạm phát là một trong những chủ đề yêu thích của Trump, một chủ đề mà ông đã khoe khoang rất nhiều khi có mặt của thủ tướng Merz.

Ngay cả sau đó, trong bữa trưa, vẫn không thấy Trump có dấu hiệu hung hăng. "Ông ấy nhận ra người đối diện mà mình cần phải thận trọng", một người có mặt ở đó đã cho biết thái độ này của Trump. Không có cuộc tấn công nào từ Trump, không có yêu cầu hung hăng nào về thuế quan; thay vào đó, ông ấy ngay lập tức chuyển vấn đề này cho các chuyên gia. Theo các báo cáo từ Brüssel, các cuộc đàm phán đã diễn ra trong một tuần nay. Tuy nhiên, tình hình vẫn còn khó hiểu, chưa có gì là chắc chắn: Nông nghiệp, thép, ô tô, quá nhiều vấn đề đan xen vào nhau. Cuộc họp của các nước G-7 vào giữa tháng 6 và hội nghị thượng đỉnh NATO có thể là cơ hội để hoàn tất thỏa thuận: Lệnh hoãn thuế quan của Trump hết hạn vào ngày 9 tháng 7, mối đe dọa vẫn còn đó. Đó là thời hạn mà chính ông phải lo sợ do sự hỗn loạn tiềm tàng của thị trường chứng khoán. Một việc được cho là bất ngờ lớn,  là Trump tuyên bố không rút quân đội Mỹ ra khỏi Đức như trước đây.

Trump để EU giải thích cho ông

Ít nhất thì Trump hiện có vẻ đã chấp nhận rằng các thể chế Âu  châu là đối tác đàm phán của ông về các vấn đề hải quan. Ông không còn cố gắng kích động các quốc gia riêng lẻ chống lại nhau nữa. Tại cuộc họp ở Washington, ông thậm chí còn để Merz giải thích cách thức hoạt động của Liên minh Âu châu và lý do tại sao Liên minh Âu châu tồn tại. Việc 27 quốc gia này hợp tác và không còn gây chiến với nhau nữa dường như đã là một thành tựu đối với ông.

Cựu Thủ tướng Angela Merkel, người mà chính sách di cư của Trump một lần nữa bị chỉ trích, đã đưa những người học việc người Mỹ từ các công ty ô tô Đức đến, để thể hiện cho những lợi ích của hợp tác kinh tế quốc tế. Merz đã cố gắng trích dẫn các con số, nhưng vẫn là cùng một lập luận: 400.000 ô tô từ Âu châu  đã đến Hoa Kỳ mỗi năm và ngược lại cũng vậy. Ông cho biết các phương tiện khác chạy trên đường của Mỹ có gắn logo của một công ty  Âu châu  cũng được sản xuất tại đó và chỉ vào chiếc BMW cũ của chính ông từ nhà máy Spartanburg.

Các cuộc đàm phán thương mại mang tính xây dựng

"Trump có thể bị ảnh hưởng chủ yếu theo hai cách", chuyên gia chính sách thương mại Claudia Schmucker của Hội đồng quan hệ đối ngoại Đức cho biết: "thông qua thị trường và tòa án". Cả hai đều đã chứng minh trong quá khứ rằng họ có thể kiềm chế Trump. Ông đã đình chỉ mức thuế "Ngày giải phóng" khi lợi nhuận trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ tăng mạnh. Và cuối cùng, một tòa án liên bang Hoa Kỳ đã tuyên bố chúng là bất hợp pháp một phần. Tòa án phán quyết rằng tổng thống không có thẩm quyền để làm như vậy. Quyền lực trong chính sách thương mại ở Hoa Kỳ theo truyền thống nằm trong tay Quốc hội. Do đó, các thượng nghị sĩ hiện có thể khẳng định quyền của mình mạnh mẽ hơn - ngay cả khi hầu hết họ đều đồng tình với Trump về chính sách thương mại.

Các cuộc đàm phán thương mại giữa người Âu châu và những người ủng hộ Trump gần đây đã trở nên "cởi mở và mang tính xây dựng", Bernd Lange, Chủ tịch Ủy ban thương mại tại Nghị viện Âu châu cho biết. Ông cũng thấy Trump đang chịu nhiều áp lực, và không chỉ ra cuộc trò chuyện qua điện thoại giữa Tổng thống Hoa Kỳ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngay trước khi Thủ tướng Đức đến, mà ông cũng đã nói về cuộc trò chuyện đó với những bình luận có lợi khác thường.

Không giống như trong chính sách thương mại, sự phản đối đối với lập trường ủng hộ Nga của Trump hiện đang âm ỉ trong Quốc hội, mặc dù có một bước ngoặt kinh tế thú vị: Thượng nghị sĩ Lindsey Graham của Nam Carolina muốn áp dụng thuế quan trừng phạt đối với các quốc gia vẫn giao dịch thương mại với Nga. Điều này kết hợp một cách thú vị vấn đề khó khăn của Nga với một trong những chủ đề yêu thích của Trump: thuế quan. Bản thân tổng thống vẫn chưa nói thẳng thừng là không: Ông muốn xem xét vấn đề này vào thời điểm thích hợp và cuối cùng đưa ra quyết định. Quốc hội cũng đã phản đối gần đây về chính sách ngân sách.

NATO quan trọng đối với Hoa Kỳ

Stormy-Annika Mildner, giám đốc Viện Aspen, chuyên về quan hệ xuyên Đại Tây Dương, do đó coi cuộc gặp của Merz với các thượng nghị sĩ tại Washington là một ý tưởng hay. "Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Donald Trump, Đức đã cố gắng điều khiển thông qua các thượng nghị sĩ và thống đốc tiểu bang. Nhiều người trong số họ rất quan tâm đến sự tham gia của các công ty Đức và quan hệ xuyên Đại Tây Dương".

Các công ty kỹ nghệ Đức thường nằm trong số những nhà tuyển dụng quan trọng nhất ở các khu vực yếu về mặt cấu trúc, chẳng hạn như các nhà máy sản xuất ô tô của Đức tại Tennessee hoặc Nam Carolina. Các cuộc họp như cuộc họp hôm thứ Năm 5/6 mang đến cơ hội để đánh giá mức độ Quốc hội vẫn ủng hộ Trump mạnh mẽ như thế nào và đồng thời, tác động đến các đại diện để đại diện tốt hơn cho lợi ích kinh tế của các tiểu bang của họ.

Thêm vào đó là một chiều hướng địa chính trị, cũng có thể hạn chế các chính sách của Trump liên quan đến chi tiêu quốc phòng, viện trợ cho Ukraine và lệnh trừng phạt. "NATO là hạt nhân của các lợi ích thế giới của Hoa Kỳ", cựu Đại sứ NATO người Đức Martin Erdmann, người đã theo dõi chặt chẽ mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương trong 18 năm qua, cho biết. Bất chấp mọi lời lẽ hoa mỹ về những kẻ đi nhờ xe Âu châu, không có liên minh nào khác trên thế giới mà người Mỹ có thể trông cậy vào nhiều đồng minh có cùng chí hướng như vậy. Và Erdmann tin rằng người Mỹ đã bắt đầu nhượng bộ. Chúng ta ít nghe về kẻ khiêu khích J.D. Vance, và tại cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao NATO cách đây vài tuần, Ngoại trưởng Rubio "đột nhiên đưa ra một số nhận xét bất ngờ. Ông ấy nói, 'Chúng tôi là một đồng minh trung thành.' Không còn mối đe dọa nào nữa".

Một "cảm giác thực tế nhất định" đang chiếm ưu thế tại Toà Bạch Ốc, được củng cố bởi thực tế rằng một lục địa Âu châu ổn định là vì lợi ích tốt nhất của chính nước Mỹ. Từ Ramstein, người Mỹ điều phối quyền lực của họ trên khắp châu Phi, Trung Đông, Nga và Trung Á. Và tất nhiên, thị trường Âu châu cũng là một thị trường quan trọng đối với các công ty Mỹ nhờ vào thặng dư xuất cảng mức độ cao trong giao dịch thương mại.

Musk gây rối từ bên lề

Và rồi đến Musk. Trump ban đầu thì thầm rằng doanh nhân này sẽ chú ý nhiều hơn đến các công ty của mình trong tương lai, ngoài nhà sản xuất ô tô điện, còn bao gồm công ty không gian SpaceX và mạng Platform X. Tổng thống đã dành nhiều lời khen ngợi cho người tốt nghiệp vì "chương trình cải cách chính phủ toàn diện và có hậu quả nhất trong nhiều thế hệ". Và giờ đây Musk đang so sánh anh ta với tội phạm tình dục Jeffrey Epstein, đe dọa sẽ thu hồi hỏa tiễn của anh ta, vốn rất quan trọng đối với NASA, và tuyên bố rằng nếu không có Musk, Trump sẽ không bao giờ thắng cử. Trump, đến lượt mình, đã phản pháo theo cách tương tự trên nền tảng của mình, Truth Social.

Sớm hay muộn thì cũng sẽ không còn chỗ cho cái tôi quá lớn của Trump và Musk cùng tồn tại, điều này đã được dự đoán trước ngay cả trước khi tổng thống nhậm chức. Giờ đây, Musk không còn kiềm chế việc chỉ trích gay gắt các khía cạnh trong chương trình nghị sự của Trump mà ông cho là luôn không mấy quan tâm. Doanh nhân này được hưởng lợi từ thương mại tự do và không được coi là người hâm mộ lớn của thuế quan của Trump, cũng giống như ông không chấp thuận luật thuế của Trump.

Chính sách thương mại của ông đã bị Trump làm ngơ, nhưng với tư cách là một đối thủ công khai, ông có thể lên tiếng nhiều hơn nữa. Musk không chỉ có rất nhiều tiền có thể chảy vào các ứng cử viên phản đối phe MAGA trong Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử quốc hội tiếp theo, bất kể đề nghịt thành lập một đảng mới của ông có nghiêm chỉnh đến đâu. Ông cũng có thể gây ảnh hưởng thông qua nền tảng X của mình. Mặc dù đó có thể không phải là mối quan tâm lớn nhất của Trump hiện nay.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 8 Juni 2025