CÁC THÀNH VIÊN NATO ĐỒNG Ý TĂNG CHI TIÊU QUỐC PHÒNG TRƯỚC HỘI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH Ở THE HAGUE 

Vài ngày trước hội nghị thượng đỉnh NATO tại The Hague, 32 thành viên liên minh đã đạt được thỏa thuận về mục tiêu mới theo kế hoạch, tăng mức chi tiêu quốc phòng tối thiểu. Theo thông tin từ Cơ quan báo chí Đức sau khi kết thúc quá trình ra quyết định bằng văn bản, các đồng minh dự định sẽ đồng ý tại hội nghị thượng đỉnh để tăng chi tiêu liên quan đến quốc phòng hàng năm lên ít nhất 5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Một khoản tiền ít nhất 3,5% GDP sẽ được phân chia cho chi tiêu quân sự truyền thống. Ngoài ra, chi tiêu cho chống khủng bố và cơ sở hạ tầng có thể xử dụng cho mục đích quân sự sẽ đủ điều kiện để đưa vào. Những khoản này có thể bao gồm những đầu tư vào các tuyến đường Rail, cầu có khả năng chịu sức nặng của xe tăng và các cảng mở rộng. Theo các nhà ngoại giao trong văn bản tuyên bố cuối cùng theo kế hoạch của hội nghị thượng đỉnh NATO, thời hạn để đạt được mục tiêu chi tiêu quốc phòng mới là năm 2035. Điều này sẽ được chính thức thông qua vào thứ Tư tới đây.

Hiện tại, mục tiêu chi tiêu quốc phòng của NATO chỉ kêu gọi chi tiêu quốc gia hàng năm ít nhất là ỳ% GDP. Lý do cho sự gia tăng hiện đã được thống nhất chủ yếu là mối đe dọa từ Nga, nhưng cũng là yêu cầu của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump rằng người Âu châu phải chịu trách nhiệm chính cho việc răn đe thông thường và phòng thủ trên lục địa của họ trong tương lai.

Ngay cả trong nhiệm kỳ đầu tiên tại nhiệm, Trump đã nhiều lần chỉ trích những gì ông coi là chi tiêu quốc phòng không đủ của các đồng minh Âu châu và cáo buộc họ phụ thuộc quá nhiều vào sự bảo vệ của Hoa Kỳ. Ông thậm chí còn nhiều lần đe dọa sẽ rút quân Hoa Kỳ khỏi NATO. Trong những tuần gần đây, đã có nhiều báo cáo lặp đi lặp lại rằng Trump có thể sẽ không tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO nếu không có thỏa thuận về mục tiêu 5%.

Ngay sau thỏa thuận, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại NATO đã công bố một thông điệp Video từ người đứng đầu của mình, Matthew Whitaker, trong đó ông giải thích kết quả đàm phán mà Trump mong muốn là một trong những thành công quan trọng nhất về chính sách đối ngoại trong lịch sử gần đây của Hoa Kỳ. Ông ca ngợi hội nghị thượng đỉnh, bắt đầu vào thứ Ba 24/6, là mang tính lịch sử và là một bước ngoặt thực sự. Hòa bình thông qua sức mạnh đòi hỏi 5/% GDP để xây dựng "năng lực thực sự, răn đe thực sự và sức mạnh thực sự".

Chính phủ Đức đã tham gia

Đức đã ủng hộ lời kêu gọi của Tổng thống Hoa Kỳ Trump về việc tăng mạnh chi tiêu quốc phòng của các nước đồng minh lên 5% tổng sản phẩm quốc nội, tại cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao NATO ở Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 5. Gần đây, chỉ có Tây Ban Nha là còn phản đối.

Đối với nhiều quốc gia NATO, mục tiêu mới là một thách thức lớn - ngay cả khi mục tiêu này không nhất thiết phải đạt được cho đến năm 2035. Năm ngoái, Đức chỉ đạt được mục tiêu khoảng 2,1% và theo Thủ tướng Friedrich Merz (CDU), mỗi điểm phần trăm tăng hiện có nghĩa là chi tiêu quốc phòng của Đức sẽ tăng thêm khoảng 45 tỷ Euro. Theo tính toán của Merz, ở mức 5%, chi tiêu liên quan đến quốc phòng hiện là 225 tỷ Euro mỗi năm. Để hiểu rõ hơn: Tổng chi tiêu ngân sách liên bang năm 2024 lên tới khoảng 466 tỷ Euro.

Mục tiêu mới có thể chỉ gây ra những vấn đề tương đối không đáng lo ngại đối với chính Hoa Kỳ và các quốc gia như Estland, Lettland và Hy Lạp. Họ đã có chi tiêu quốc phòng truyền thống trên 3%. Năm ngoái, Ba Lan dẫn đầu với tỷ lệ GDP là 4,1%. Theo số liệu của Liên minh, Hoa Kỳ gần đây có tỷ lệ GDP khoảng 3,4 %.

Theo các nhà ngoại giao, các quốc gia đặc biệt quan trọng như Tây Ban Nha cuối cùng đã được đưa vào vì đã hứa sẽ xem xét lại mục tiêu mới vào năm 2029. Các mục tiêu lập kế hoạch mới cho năng lực quân sự để răn đe và phòng thủ cũng sẽ được thống nhất vào thời điểm đó. Theo NATO, mục tiêu chi tiêu quốc phòng truyền thống là 3,5% GDP được lấy trực tiếp từ các mục tiêu lập kế hoạch hiện tại cho năng lực quân sự do các bộ trưởng quốc phòng của các quốc gia thành viên Liên minh thông qua vào đầu tháng 6. Tây Ban Nha tuyên bố có thể đạt được các mục tiêu năng lực của mình chỉ với hơn 2% chi tiêu quốc phòng.

Những tuyên bố của Thủ tướng cánh tả Tây Ban Nha Pedro Sánchez, theo đó đất nước của ông không cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% tổng sản phẩm quốc nội.

Văn bản nhỏ về Ukraine

Văn bản tuyên bố cuối cùng của hội nghị thượng đỉnh NATO có thể khiến Ukraine tỉnh ngộ. Theo các nhà ngoại giao, văn bản này chỉ hứa mơ hồ sẽ tiếp tục hỗ trợ. Chỉ riêng năm ngoái, tại hội nghị thượng đỉnh ở Washington, NATO đã hứa với Ukraine rằng họ sẽ cung cấp hỗ trợ an ninh lên tới 40 tỷ Euro. Vào thời điểm đó, NATO cũng tuyên bố rằng con đường trở thành thành viên của khối là không thể đảo ngược. Do sự phản đối, đặc biệt là từ Hoa Kỳ, những tuyên bố như vậy không còn có thể được lặp lại nữa. Trump vẫn hy vọng chấm dứt cuộc chiến xâm lược của Nga chống lại Ukraine bằng cách nhượng bộ nhà lãnh đạo Điện Kremlin Vladimir Putin. Nhưng cho tới nay các suy nghỉ của Trump về hò bình cho Ukraine, đều thất bại.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 24 Juni 2025