EU MUỐN CHẤM DỨT NHẬP KHÍ ĐỐT TỪ NGA

Brüssels. Các công ty phải thông báo cho Brüssels về các hợp đồng cung cấp khí đốt. Bước đi này dường như không ảnh hưởng nhiều đến giá tiêu dùng.

Nó sẽ đánh dấu sự kết thúc của Nord Stream và chấm dứt mọi đồn đoán về việc khởi động lại các đường ống dẫn khí đốt ở  Biển Baltic (Ostsee): Nếu Ủy ban EU đạt được mục tiêu của mình, sẽ không có thêm khí đốt nào từ Nga được nhập vào Liên minh Âu châu vào cuối năm 2027. Vào thứ Ba 17/6, Ủy viên Năng lượng EU Dan Jørgensen đã trình bày một kế hoạch về cách Liên minh nên thoát khỏi sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng của Nga và bảo đảm an ninh năng lượng lâu dài.

Kế hoạch này là loại bỏ dần dần "có trật tự và dần dần", "theo tinh thần đoàn kết và song song với quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch", ông cho biết. Ban đầu, kế hoạch này là cấm ký kết các hợp đồng cung cấp mới bắt đầu từ năm 2026. Kế hoạch cũng có ý định cấm mua khí đốt nhập khẩu của Nga trong thời gian ngắn trên thị trường giao ngay, địa điểm giao dịch có liên quan, thông qua các thỏa thuận hiện có.

Chỉ khi đó, thỏa thuận lớn mới diễn ra: các thỏa thuận dài hạn sẽ hết hạn muộn nhất vào năm 2027. Hai phần ba lượng nhiên liệu hóa thạch nhập cảng từ Nga vẫn dựa trên các hợp đồng cũ này. Việc chấm dứt chúng được coi là phức tạp về mặt pháp lý và gây tổn hại về mặt kinh tế. Đây là lý do tại sao EU đã đấu tranh trong thời gian dài để cắt đứt quan hệ. Quá phụ thuộc, quá dễ bị tổn thương, quá rủi ro, đó là lập luận. 

Jørgensen cho biết, nhập cảng là một hình thức đại diện cho "mối đe dọa an ninh đối với Âu châu ". Với động thái này, Liên minh đang thiết lập sự độc lập về năng lượng của mình trong khi đồng thời giảm doanh thu "mà Putin dùng để tài trợ cho cuộc chiến của mình". 

Ngoài việc dừng giao hàng, các dịch vụ nhập khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) cũng sẽ bị dừng lại. Chỉ có một số quốc gia không giáp biển hiện đang còn phụ thuộc rất nhiều vào khí đốt đường ống của Nga được hưởng những ngoại lệ. Những quốc gia này bao gồm Ungarn và Slowakei, những quốc gia đã tuyên bố phản đối các kế hoạch và có khả năng gây rắc rối cho EU.

Trên thực tế, theo Ủy ban, khoảng 19% lượng khí đốt nhập cảng của EU vẫn sẽ đến từ Nga vào năm 2024, bao gồm cả khí đốt LNG và khí đốt đường ống, ví dụ như qua Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ. Theo cơ quan thống kê của EU Eurostat, giá trị nhập khí đốt tự nhiên và khí đốt đã qua chế biến lên tới khoảng 15,6 tỷ Euro chỉ riêng trong năm 2024. Mặc dù EU đã áp dụng lệnh cấm nhập cảng than và dầu rộng rãi sau cuộc xâm lược của Nga vào tháng 2 năm 2022, khí đốt vẫn tiếp tục chảy, bất chấp bạo lực và đau khổ ở Ukraine, bất chấp sự chỉ trích lớn từ Kiew và bất chấp "thời thế thay đổi".

Tuy nhiên, hiện tại, Ủy ban EU kết luận rằng lượng khí đốt nhập cảng còn lại của Nga có thể bị dừng lại "mà không gây ra tác động kinh tế đáng kể hoặc gây nguy hiểm cho an ninh của nguồn cung", "nhờ có đủ các lựa chọn thay thế có sẵn trên thị trường khí đốt toàn cầu, thị trường khí đốt EU được kết nối tốt và cơ sở hạ tầng nhập cảng đầy đủ trong Liên minh". Theo đánh giá của cơ quan này, động thái này sẽ chỉ có tác động nhỏ đến giá tiêu dùng và cũng cần ngăn chặn tình trạng tắc nghẽn nguồn cung.

"Không quốc gia thành viên nào sẽ không có năng lượng do đề nghị này", Jørgensen hứa. Đề nghị này bao gồm các biện pháp bảo vệ "để ứng phó với thực tế thị trường và cung cấp cho các công ty một nền tảng pháp lý vững chắc". Christian Ehler, một thành viên của Nghị viện Âu châu thuộc Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU), đã ca ngợi việc Ủy ban dựa vào một quy trình lập pháp phù hợp thay vì các lệnh trừng phạt là một "bước đi thông minh". Tuy nhiên, Nghị viện sẽ "chú ý chặt chẽ" để bảo đảm lệnh cấm sẽ "không đẩy giá năng lượng lên cao".

Cơ quan này dự định thực thi lệnh cấm như thế nào? Kế hoạch quy định rằng các công ty có hợp đồng cung cấp khí đốt của Nga phải cung cấp thông tin cho Brüssels. Ngoài ra, các nhà nhập cảng phải cung cấp cho cơ quan hải quan tất cả thông tin cần thiết về nguồn gốc khí đốt và tuyến đường của khí đốt đến EU. Các quốc gia thành viên sẽ được yêu cầu đệ trình các kế hoạch đa dạng hóa nguồn năng lượng của mình, tức là các biện pháp cụ thể và mốc thời gian để dần dần loại bỏ nhập cảng khí đốt và dầu của Nga. "Việc tài trợ gián tiếp cho tội ác chiến tranh này phải bị chấm dứt", Nghị sĩ Âu châu đảng Xanh Michael Bloss cho biết. Đây "không phải là sự đoàn kết với Ukraine hay bảo vệ các giá trị của Âu châu. Ông cho biết, với dự luật được đề nghị từ, EU sẽ "thoát khỏi cái bẫy tống tiền của Putin và tiến tới chủ quyền độc lập về năng lượng thực sự", đồng thời kêu gọi chính phủ Đức ủng hộ dự luật này "một cách rõ ràng và nhất trí".

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 19 Juni 2025