TRONF XUỐC XUNG ĐỘT THƯƠNG MẠI - THỎA THUẬN NÀO ĐƯỢC CHO LÀ HỢP LÝ VỚI TRUMP ? 

Nguồn tin từ Frankfurter Allgemeine Zeitung:  Chỉ còn chưa đầy hai tuần nữa là đến ngày 9 tháng 7, thời điểm lệnh tạm dừng áp thuế đối với EU do Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump công bố sẽ kết thúc. Nếu cả hai bên không đồng thuận về một thỏa thuận vào thời điểm đó, mức thuế 50% đối với hầu hết các mặt hàng nhập cảng từ EU sẽ bị đe dọa. Điều này phải được tránh bằng mọi giá, các nguyên thủ quốc gia và chính phủ đã đồng ýí tại hội nghị thượng đỉnh của họ tại Brüssels vào tối thứ Năm 26/6.

Câu hỏi chính là làm thế nào để đạt được điều này. Đầu tuần này, Thủ tướng Friedrich Merz (CDU) đã bày tỏ sự không hài lòng với các cuộc đàm phán của Ủy ban EU tại Ngày kỹ nghệ của Liên đoàn kỹ nghệ Đức (BDI), cho rằng các cuộc đàm phán quá phức tạp. Sau hội nghị thượng đỉnh, ông không muốn điều này bị coi là lời chỉ trích, nhưng nhắc lại: "Tốt hơn là nhanh chóng và đơn giản ngay bây giờ, hơn là chậm chạp và phức tạp". Mọi người đều đồng ý về điều này. " Một sự không chắc chắn là điều tồi tệ nhất đối với nền kinh tế", Chủ tịch Hội đồng EU António Costa đồng ý với lời nói này.

Merz hình dung một thỏa thuận sơ bộ giống như thỏa thuận mà Anh đã đạt được với Hoa Kỳ. Ủy ban cũng không mong đợi nhiều hơn thế. Một thỏa thuận toàn diện giải quyết được tất cả, hoặc thậm chí hầu hết các điểm gây tranh cãi đã được coi là không thực tế trong một thời gian. Ngay cả Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, được coi là người theo đường lối cứng rắn của Trump, đã thừa nhận vào thứ năm 26/6,  EU có thể phải sống với mức thuế cơ bản là 10 %, giống như Anh. "Mức thuế thấp nhất, nếu có thể là 0, sẽ là tốt nhất", ông nói. "Nhưng nếu là 10%.

Một "hai mặt" mới từ Washington

Merz cũng không tin rằng Trump muốn xóa bỏ mọi mức thuế. Ông muốn xử dụng doanh thu để tài trợ cho cải cách thuế của mình. Từ lâu, người ta đã nói sau cánh cửa đóng kín trong Ủy ban rằng mức thuế cơ bản 10% là gần như không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, về mặt chính thức, người ta vẫn nói rằng EU có tầm cỡ khác với Vương quốc Anh do đó đang nỗ lực để Trump bãi bỏ mọi mức thuế đặc biệt.

Một thỏa thuận sơ bộ được coi là kịch bản hợp lý nhất. Mặc dù có sự lạc quan lớn rằng điều này nằm trong tầm tay, vì Hoa Kỳ cũng mong muốn có một thỏa thuận nhanh chóng, nhưng điều này vẫn chưa chắc chắn. Hoa Kỳ đã gửi một đề nghị mới tới Brüssels vào thứ năm 26/6. Nó được gọi là một thỏa thuận "hai bên". Mức độ mà nó đóng vai trò là cơ sở cho một thỏa thuận vẫn chưa rõ ràng. Các chi tiết vẫn chưa được tiết lộ. Merz cho biết các nguyên thủ quốc gia và chính phủ chưa được thông báo về chính xác những gì Ủy ban đang đàm phán với chính quyền Trump. Cuộc tranh luận diễn ra trong một nhóm rất nhỏ. Các nhà lãnh đạo phải giao nộp điện thoại di động của họ trước đó. Tất cả các cố vấn đều phải rời khỏi phòng.

Tuy nhiên, có thông tin rò rỉ rằng các yêu cầu này bất đối xứng để EU có thể chấp nhận. Ngay cả trong trường hợp đạt được thỏa thuận, một phần lớn thuế quan của Hoa Kỳ vẫn sẽ được áp dụng. Tuy nhiên, chính quyền Trump đang yêu cầu EU đơn phương giảm thuế quan. Họ cũng đưa ra những yêu cầu không thể chấp nhận được đối với các sản phẩm nông nghiệp và thủy sản và có những ý tưởng quá xa vời về an ninh kinh tế, như Bloomberg loan báo. 

Đối với Merz, vấn đề chủ yếu là về các ngành riêng lẻ

Giống như nhiều nguyên thủ quốc gia và chính phủ khác, Merz chủ yếu quan tâm đến việc giảm gánh nặng cho ngành kỹ nghệ trong nước càng nhanh càng tốt. Ông nhấn mạnh rằng thuế quan đang khiến họ tốn rất nhiều tiền mỗi ngày. Nguyên nhân là do lệnh tạm dừng thuế quan do Trump công bố không phải là lệnh tạm dừng hoàn toàn. Do đó, Trump chỉ giảm thuế nhập cảng từ 20% xuống "thuế cơ bản" mới là 10%. Mức thuế cao hơn là 25% vẫn áp dụng cho ô tô, thép và nhôm.

Câu hỏi chính là EU có thể đàm phán loại thuế nào?. Đối với Merz, vấn đề chủ yếu là về thuế quan đối với các ngành riêng lẻ. Ông nêu cụ thể tên các ngành dược phẩm, hóa chất, kỹ thuật cơ khí, nhôm, thép và ô tô mà ông muốn miễn thuế. Ở một mức độ nào đó, điều này tương ứng với thỏa thuận của Hoa Kỳ với Vương quốc Anh. Thỏa thuận này đã giảm thuế đối với ô tô của Anh xuống còn 10%, mặc dù chỉ áp dụng cho 100.000 xe. Đổi lại, người Anh cũng phải chấp nhận rằng hầu hết các sản phẩm khác sẽ tiếp tục phải chịu mức thuế 10%.

Một bản dự thảo bao gồm hàng hóa trị giá 95 tỷ Euro.

Tuy nhiên, Ủy ban Âu châu tỏ ra nghi ngờ rằng EU có thể đàm phán xóa bỏ thuế quan đối với các lĩnh vực như ngành kỹ nghệ ô tô. Họ cho biết vấn đề ô tô quá quan trọng đối với Trump. Vào tối thứ năm 26/6, tờ Financial Times thậm chí còn trích dẫn lời các quan chức của Ủy ban mô tả việc Merz khăng khăng miễn thuế cho ngành kỹ nghệ ô tô là "ảo tưởng". Các cuộc đàm phán giữa Ủy ban và chính phủ Hoa Kỳ, ít nhất là cho đến nay, dường như tập trung vào mức thuế 20% mà Trump đã công bố đối với tất cả hàng nhập cảng của EU vào đầu tháng 4 và sau đó đe dọa sẽ tăng lên 50%, nhưng không phải là mức thuế ô tô 25%.

Mức thuế này tạo ra chi phí tăng cao cho ngành kỹ nghệ ô tô. Hildegard Müller, Chủ tịch Hiệp hội kỹ nghệ ô tô Đức, nói với tờ Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) rằng "Chúng tôi ước tính sơ bộ, các nhà sản xuất Đức có thể phải chịu thêm chi phí khoảng 1/2 tỷ Euro trong xuất cảng từ Đức sang Hoa Kỳ vào tháng 4".

Tuy nhiên, các cuộc đàm phán không chỉ xoay quanh thuế quan. Ngay từ đầu, các tiêu chuẩn của EU, thuế kỹ thuật số và luật mà Hoa Kỳ phản đối, chẳng hạn như Đạo luật Quyền kỹ thuật số của EU và Đạo luật Chuỗi cung ứng của EU, cũng là một phần của con bài mặc cả. Trump gọi những điều này là rào cản thương mại phi thuế quan. EU từ lâu đã mô tả các nhượng bộ đối với Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA), mà các tập đoàn kỹ thuật số của Mỹ đang phản đối, là "ranh giới đỏ". Tuy nhiên, hiện có những dấu hiệu cho thấy ít nhất EU sẵn sàng thảo luận về việc thực hiện cụ thể, miễn là bản thân các luật không bị thay đổi.

Trong bối cảnh nào và chính xác thì điều này sẽ diễn ra như thế nào vẫn chưa rõ ràng, cũng như liệu các cam kết bằng lời nói hay việc thành lập các ủy ban có đủ để làm hài lòng Trump hay không?. Ủy ban cho biết những câu hỏi này sẽ khó giải quyết trong vòng 90 ngày kể từ khi tạm dừng áp thuế. Tuy nhiên, bên lề hội nghị thượng đỉnh EU, một số người đã tạo ấn tượng rằng Trump cuối cùng ít quan tâm đến luật kỹ thuật số hơn là "chủ đề cũ" của ông là bán nhiều ô tô hơn ở EU. Đó là nơi EU phải bắt đầu.

Câu hỏi khó tiếp theo là EU sẽ phản ứng như thế nào nếu các cuộc đàm phán thất bại hoặc nếu thỏa thuận không cân bằng. Ủy viên kỹ nghệ Stéphane Séjoruné đã gợi ý cách đây vài ngày rằng EU sẽ phải thảo luận về việc cân bằng tình hình bằng thuế quan bù trừ, ngay cả trong trường hợp có một thỏa thuận không cân bằng. Macron đã ủng hộ người đồng hương của mình đưa ra vào thứ năm 26/6: Trong mọi trường hợp, EU không thể chấp nhận tình huống mà hàng hóa của mình phải chịu thuế quan mà không áp dụng thuế quan bù trừ tương đương.

Hiện tại, Ủy ban đang chuẩn bị một danh sách các sản phẩm mà họ có thể áp dụng thuế quan - ngoài thuế quan bù trừ đối với thép hiện đang bị đình chỉ. Một dự thảo bao gồm hàng hóa trị giá 95 tỷ Euro, bao gồm rượu Whisky Bourbon và máy bay Boeing. Danh sách cuối cùng vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, Ủy ban dường như đang gặp phải một số sự phản đối từ các quốc gia thành viên EU. Nhiều quốc gia đang tuyệt vọng muốn tránh leo thang xung đột thương mại, họ nói. Có rất ít nhu cầu đối với các biện pháp khắc nghiệt.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 28 Juni 2025