CÁC NƯỚC ÂU CHÂU ĐANG RÁO RIẾT CHUẨN BỊ THAY THẾ VAI TRÒ CỦA HOA KỲ TRONG NATO

Theo báo cáo của phương tiện truyền thông Hoa Kỳ, các cường quốc quân sự Âu châu đang xây dựng một kế hoạch kéo dài từ năm đến mười năm tới. Kết quả ban đầu sẽ được trình lên Hoa Kỳ trước hội nghị thượng đỉnh NATO tại The Hague vào tháng 6/2025.

Điều gì sẽ xảy ra nếu Hoa Kỳ rút khỏi NATO? Ở Âu châu, trước những lời đe dọa của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump  đang được các nước Âu châu xem xét một cách rất nghiêm chỉnh. Theo báo cáo của tờ Financial Times (FT), một số cường quốc quân sự lớn nhất Âu châu  đã và đang xây dựng các kế hoạch cụ thể để thay thế vai trò của Hoa Kỳ khỏi trách nhiệm bảo vệ lục địa này. Điều này bao gồm lời đề nghị gửi tới chính quyền Trump về việc chuyển giao có kiểm soát trong vòng năm đến mười năm tới.

Theo thông tin của FT, Đức, Anh, Pháp và các nước Bắc Âu nằm trong số các quốc gia đã tham gia các cuộc đàm phán cho đến nay. Mục tiêu của họ là xây dựng một kế hoạch chuyển gánh nặng tài chính và quân sự sang các thủ đô Âu châu và trình lên Hoa Kỳ trước hội nghị thượng đỉnh thường niên của NATO tại The Hague vào tháng 6, thay vì phải đóng một chi phí quá lớn là 5% GDP, do Trump đề nghị.

Làm sao có thể thuyết phục được Trump?

Trích dẫn các quan chức Âu châu, báo cáo cho biết đề nghị bao gồm các cam kết chắc chắn về việc tăng chi tiêu quốc phòng của  Âu châu vàü việc phát triển năng lực quân sự. Mục đích của động thái này là thuyết phục Trump không đột ngột rút khỏi liên minh quốc phòng. Thay vào đó, cần đạt được thỏa thuận về việc chuyển giao nhiệm vụ dần dần. Báo cáo cho biết, điều này sẽ cho phép Hoa Kỳ tập trung nhiều hơn vào Á Châu.

Ngoài khả năng răn đe hạt nhân, giúp bảo vệ Âu châu và cho phép điều động một số lực lượng không quân  Âu châu với vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ, Hoa Kỳ còn có năng lực quân sự mà các đồng minh lục địa chưa có. Hoa Kỳ vận hành các căn cứ không quân, hải quân và quân sự ở Châu Âu, nơi có khoảng 80.000 quân đồn trú. Theo FT, các nhà quy hoạ châu châu ước tính sẽ mất năm đến mười năm để thay thế phần lớn hệ thống này. Lực lượng răn đe hạt nhân của Hoa Kỳ không được đưa vào.

“Tăng chi tiêu là lựa chọn duy nhất của chúng ta: chia sẻ gánh nặng và giảm sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ”, FT trích lời một trong những quan chức cho biết. “Chúng tôi đang bắt đầu những cuộc thảo luận này, nhưng đây là một nhiệm vụ quá lớn đến nỗi nhiều người cảm thấy choáng ngợp trước quy mô của nó.”

Có nên di dời hàng chục nghìn binh lính Hoa Kỳ tới Đông Âu không?

Chính phủ Hoa Kỳ được cho là đang có kế hoạch tái cấu trúc NATO. Theo NBC News đưa tin cách đây vài ngày, các kế hoạch của Pentagon được cho là sẽ ảnh hưởng đến bộ chỉ huy và trụ sở tác chiến của Hoa Kỳ. Theo các báo cáo, những nhân vật quan trọng ở Washington đang cân nhắc từ bỏ chức vụ Tổng tư lệnh quân đội NATO do Hoa Kỳ nắm giữ để chuyển sang Âu châu. Lý do của những thay đổi này được cho là các biện pháp cắt giảm chi phí.

Theo tờ báo Anh The Telegraph tiết lộ, khoảng 35.000 lính Mỹ có thể được điều động tới Ungarn, nơi Thủ tướng Viktor Orbán vẫn duy trì mối quan hệ tương đối chặt chẽ với Nga. Có nghĩa là đưa  gần như toàn bộ lực lượng Quân đội Hoa Kỳ đang đồn trú tại Đức.

Người bạn thân thiết của Trump là Elon Musk đã yêu cầu gần hai tuần trước rằng Hoa Kỳ nên "rời khỏi NATO ngay lập tức". "Chúng ta thực sự nên làm điều này. Việc Mỹ trả tiền cho quốc phòng của Âu châu là vô nghĩa", ông nhấn mạnh trên nền tảng X của mình.

Trong 75 năm qua, Hoa Kỳ là Tổng tư lệnh lực lượng NATO ở Âu Châu. Chức vụ này được gọi bằng tiếng Anh là “Tư lệnh tối cao của quân Đồng minh Âu châu” (viết tắt: SACEUR), giám sát mọi hoạt động quân sự của NATO trong phạm vi Âu châu.

Cựu Cố vấn An ninh Quốc gia của Trump, John Bolton, tin rằng tổng thống Hoa Kỳ "rất có thể" sẽ rút khỏi NATO. “Khi tôi ở cùng ông ấy tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Brüssel năm 2018, điều đó gần như đã xảy ra”, Bolton nói với tờ báo hàng tuần Die Zeit. “Ông ta chỉ hiểu về đô la và xu, ông ta không hiểu ý tưởng rằng chúng ta đều mạnh mẽ hơn nhờ NATO.” Chỉ có một cuộc họp khẩn cấp mới ngăn chặn được việc thoát ra vào thời điểm đó. Bolton đã thúc giục tổng thống không nên làm như vậy.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 22 März 2025