VỚI DROHNEN TRÊN VÀ DƯỚI MẶT NƯỚC: HẢI QUÂN ĐỨC MỞ RA KỶ NGUYÊN MỚI CỦA CUỘC CHIẾN CHO HẢI QUÂN THẾ GIỚI 

Bài viết của Benedikt Fuest trên Business Insider Deutschland Plus:  Ảnh hưởng của cuộc chiến ở Ukraine và các cuộc tấn công của Nga, một kỷ nguyên mới cũng đang bắt đầu mở ra cho Hải quân Đức.

Với những vòng xoay rộng, chiếc Boeing màu xám bay vút lên Biển Bắc (Nordsee), bay qua Công viên Quốc gia Biển Watten, hướng về Helgoland, rồi quay trở lại bờ biển và cuối cùng hạ cánh xuống Căn cứ Không quân Hải quân Nordholz. Chiếc phi cơ, mang số hiệu 63+01 của Hải quân Đức, thoạt nhìn có vẻ là một vận tải cơ.

Nhưng nhiều lớp vỏ bọc trên thân máy bay, che giấu ăng-ten, các giá treo vũ khí dưới cánh và khoang vũ khí phía sau càng hạ cánh, đã tiết lộ mục đích thực sự của nó: Đây là chiếc P-8A Poseidon đầu tiên của Hải quân Đức, được chế tạo cho tác chiến chống tàu ngầm và theo dõi các hoạt động về hàng hải. Chiếc 63+01 đã thực hiện nhiệm vụ đầu tiên trên Nordsee theo số hiệu đăng bạ của Đức từ Nordholz vào giữa tháng 11.

Trong tám của phi cơ P8A Poseidon thuộc Hải quân Đức.

Đối với Lực lượng Vũ trang Đức, vốn đã đặt mua 8 phi cơ tuần thám biển này từ Mỹ, P8A đã lấp đầy một khoảng trống đáng kể: Không quân Hải quân cuối cùng cũng có một chiến thuật kết hợp mới, với hiệu quả cao, để có thể thực hiện các chuyến bay tuần tiểu xa trên Biển Bắc, Biển Baltic và Đại Tây Dương, đồng thời chống lại các hành động khiêu khích trên biển của Nga trong những năm gần đây.

8 máy bay P8A Poseidon đầu tiên chỉ là bước đầu tiên trong sáng kiến ​​tối tân hóa hải quân Đức. Với hàng loạt hệ thống vũ khí mới, chính phủ Đức dự định bảo vệ tốt hơn các cơ sở hạ tầng quan trọng trên biển trong những năm tới và khẳng định mạnh mẽ hơn các lợi ích của Đức tại khu vực sân sau của mình ở Biển Bắc và Biển Baltic.

Kỷ nguyên Chiến tranh Hải quân Mới

Điều này chuẩn bị cho Đức, cả trên mặt nước và dưới mặt nước, cho một kỷ nguyên chiến tranh hải quân mới. Một kỷ nguyên ít được biết đến với các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình ở vùng Sừng Châu Phi (Friedensmissionen am Horn von Afrika) nới rộng nhiều hơn, về một cuộc chiến tranh chỉ tiềm tàng trên biên giới lãnh hải của chính mình. Cuộc xung đột hỗn hợp về cơ sở hạ tầng dưới nước đã bắt đầu hình thành.

Cuộc chiến ở Ukraine cũng đã lật đổ nhiều chiến thuật cổ điển trên mặt biển. Trên hết, nó đã cho thấy được một điều: chỉ riêng các đơn vị với tàu chiến lớn không phải là yếu tố quyết định trong chiến tranh. Kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột, Ukraine đã rất thành công trong việc giao tranh với các tàu chiến Nga và ngăn chặn việc tham chiến của hạm đội Nga ở vùng biển Krim, mà Ukraine không cần sở hữu một hạm đội lớn nào, có người lái trên Biển Đen.

Drohnen mặt nước không người lái đã được chứng minh là một vũ khí hết sức lợi hại và rất thành công, để trinh sát và chống lại các tàu lớn. Điều này mang lại những bài học đặc biệt quan trọng cho không gian hạn chế của Biển Baltic, theo Johannes Peters, một nhà nghiên cứu xung đột tại Viện Chính sách An ninh thuộc Đại học Kiel: "Chiến tranh hải quân hiện đang phát triển rất nhanh chóng; chúng ta đang chứng kiến ​​sự ứng dụng rộng rãi của các hệ thống vũ khí không người lái."

Trình độ kỹ nghệ khác nhau đáng kể tùy thuộc vào lĩnh vực: "Trên không, các hệ thống không người lái đã rất tối tân trên toàn bộ phạm vi ứng dụng - như hiện nay có thể thấy, ví dụ như ở Ukraine. Dù dưới nước hay trên mặt nước, bước nhảy vọt về kỹ nghê quốc phòng chỉ mới bắt đầu, bởi vì việc điều khiển và liên lạc ở đó khó khăn hơn đáng kể", Peters nói. “Tất cả lực lượng hải quân NATO hiện đang nỗ lực kết hợp một chiến thuật mới.”

Tàu hộ tống tàu nổi không người lái

Trong trung hạn, sự phân chia vai trò giữa các hệ thống có người lái và không người lái sẽ có sự thay đổi đáng kể. "Hải quân đang nghiên cứu về 'tỷ lệ lực lượng' trong tương lai, tức là mối quan hệ giữa Hàng Không Mẫu Hạm có người lái và không người lái. Chúng ta vẫn sẽ cần các đơn vị có người lái lớn trong tương lai, ví dụ như để điều động lực lượng, kiểm soát ngăn chận các cuộc khủng hoảng quốc tế, hoặc các nhiệm vụ khác như tác chiến chống tàu ngầm ở Bắc Đại Tây Dương", chuyên gia giải thích. "Nhưng chúng sẽ, ngày càng hoạt động kết hợp với các hệ thống không người lái."

NATO đã thử nghiệm khả năng phối hợp này trong cuộc tập trận quy mô lớn "REPMUS" vào cuối tháng 9 vừa qua ở ngoài khơi bờ biển Đại Tây Dương của Bồ Đào Nha, phía nam Lisbon. Công ty khởi nghiệp máy bay không người lái Stark của Đức đã tham gia, chứng minh các Drohnen không người lái mặt nước "Vanta" của mình, cách mà các đàn máy bay không người lái có thể thực hiện trinh sát và theo dõi các hoạt động trên biển. Các Drohnen không người lái đã thực hiện 24 nhiệm vụ trong 21 ngày, hộ tống tàu đổ bộ "Johann de Witt" của Hòa Lan và theo dõi chuyển động của tàu khác ở ngoài khơi.

Như cuộc tập trận  này cho thấy, NATO đang điều chỉnh lại chiến lược hàng hải của mình. Trước những mối đe dọa ngày càng gia tăng trên biển, chẳng hạn như từ "hạm đội ngầm" của Nga hay các hành vi phá hoại cáp ngầm, một mạng lưới hệ thống không người lái được thiết kế để tăng cường khả năng kiểm soát hàng hải và dùng để răn đe.

"Đại Tây Dương, Biển Bắc, Bắc Cực, đây là những khu vực rộng lớn mà các đơn vị lớn về truyền thống không thể bao quát lâu dài", Philip Lockwood, Giám đốc Chiến lược của Stark, cho biết. "Chúng tôi đơn giản là không có đủ tàu hoặc đủ nhân sự. Để đạt được hiệu quả, chúng tôi cần sự kiên trì, một bức tranh nhận thức tình huống không bao giờ phai mờ." Để đạt được điều này, liên minh hiện đang dựa vào các phương tiện mặt nước và dưới nước được kết nối mạng cũng như các cảm biến đáy biển – một khái niệm mà Lockwood mô tả là "mạng lưới đi từ đáy biển lên đến không gian".

Drohnen không người lái dưới nước phục vụ việc giám sát

Lockwood gọi phương pháp này là "một cuộc cách mạng thầm lặng trên biển". Các đơn vị nhỏ, tự động có thể hoạt động trên biển trong nhiều tháng, nơi mà các tàu có người lái đã quay trở lại từ lâu. "Chỉ cần vài chục chiếc thuyền tự động là đủ để giám sát một khu vực mà trước đây cần cả một hạm đội", ông nói.

"Chúng sẽ theo dõi những chuyển động của tàu lạ bằng Radar, lắng nghe bằng Sonar những gì đang diễn ra trên và dưới nước. Chúng nghe thấy tiếng neo kéo lê trên dây cáp, chúng nhìn thấy các đơn vị nhóm nhỏ thợ lặn hoạt động." Lockwood cho biết, NATO đang tạo ra khả năng ứng phó sớm với các mối đe dọa hỗn hợp, "trước khi một sự việc có thể leo thang thành một sự khủng hoảng".

Những Drohnen dưới nước, không người lái mạnh mẽ này, với vỏ nhựa chỉ dài sáu mét, được chế tạo để di chuyển tới 900 hải lý (hơn 1.600 km). So với các đơn vị có người lái, chúng rẻ đến mức có thể được triển khai hàng loạt cho các nhiệm vụ rủi ro cao. Việc quay trở lại của chúng là tùy chọn. Một chiếc tàu có giá chưa đến một triệu euro, chỉ bằng 1/4 giá của một quả ngư lôi.

Stark không phải là nhà cung cấp duy nhất của Đức. Công ty khởi nghiệp Helsing có trụ sở tại Munich đang hợp tác với Anh để phát triển những Drohnen không người lái dưới nước nhằm kiểm soát các cơ sở hạ tầng quan trọng, chẳng hạn như cáp ngầm và đường ống. "SG-1 Fathom" được chế tạo để có thể lặn trong nhiều tháng và chỉ nổi lên mặt nước khi cần báo động.

Drohne sẽ làm giảm xung đột.

Tuy nhiên, vẫn cần có các trang bị quy mô lớn trị giá hàng tỷ Euro. Điều này bao gồm các khinh tốc hạm F126 và F127 đã được lên kế hoạch, tàu ngầm U212CD thế hệ tiếp theo hiện cũng đang được đóng, và phi cơ trinh sát Poseidon. Tuy nhiên, những trang bị này cần được chế tạo sao cho thật linh hoạt hơn: Ví dụ, khinh tốc hạm F126 sẽ được trang bị các khoang để mang các Modul, có nhiệm vụ cho các hoạt động của hệ thống Drohne dưới nước trong tương lai.

Điều này sẽ cho phép tàu chiến điều hành được cá Drohnen không người lái dưới nước để rà, phá thủy lôi , hoặc trinh sát, giúp các nhiệm vụ ít rủi ro hơn cho thủy thủ đoàn. Tuy nhiên, việc đóng tàu F126, hiện đang trong quá trình thực hiện các kế hoạch phức tạp cho một khinh tốc hạm đa nhiệm, cũng cho thấy con đường đạt được điều này sẽ gian nan như thế nào?.

Theo các chuyên gia như Peters, những gì vẫn được coi là sự bổ sung cho năng lực hải quân truyền thống ngày nay, có thể là dấu hiệu báo trước cho sự thay đổi về mặt cấu trúc: đó là một "Sự kết hợp giữa các nền tảng cổ điển như các khinh tốc hạm hoặc tàu ngầm với các hệ thống tự động, được kết nối mạng không chỉ là một lợi thế chiến thuật mà còn thay đổi về mặt chiến lược, trong việc chế tạo các hạm đội tương lai, và thậm chí có khả năng thay đổi cả các quy tắc chiến tranh trong các binh thư của Hải Quân thế giới."

Vì, nếu các Drohnen không người lái đảm nhận rủi ro trong các nhiệm vụ chiến đấu, việc xử dụng vũ lực cũng sẽ giảm xuống: Các quyết định về việc xử dụng vũ lực có thể được đưa ra dễ dàng hơn từ quan điểm chính trị, vì không có binh lính nào của bất kỳ quốc gia nào gặp nguy hiểm trực tiếp, và xung đột có thể leo thang dễ dàng hơn. "Điều này cũng thay đổi logic răn đe," Peters nói. "Nếu không có ai trên tàu, câu hỏi đặt ra là liệu sự hiện diện của một hệ thống trong một khu vực hàng hải có còn đóng vai trò răn đe hay không ?. Xét cho cùng, rõ ràng là có sự miễn cưỡng trong việc đặt binh lính của mình vào nguy hiểm."

Peters nói, điều này cũng dẫn đến sự thay đổi trong các chuẩn mực quốc tế, ví dụ, trong việc diễn giải luật pháp quốc tế, nghĩa vụ tuyên chiến, hoặc ngưỡng để viện dẫn các hiệp ước liên minh. "Một hệ thống bị phá hủy mà không có thủy thủ đoàn sẽ tạo ra một cuộc tranh luận chính trị hoàn toàn khác so với một tàu chiến bị chìm với nhiều người chết". Do đó, tương lai của chiến tranh hải quân sẽ phải được đánh giá lại không chỉ về mặt kỹ thuật mà còn về mặt luật pháp và đạo đức quốc tế.

Vũ Thái An, người lính VNCH, 6 Dezember 2025