TRANH CHẤP THƯƠNG MẠI TQ TRẢ ĐŨA EU - LOẠI MỘT SỐ CÔNG TY EU RA KHỎI THỊ TRƯỜNG CUNG CẤP VẬT LIỆU Y TẾ

Tranh chấp thuế quan giữa Trung Quốc và EU đang leo thang. Bắc Kinh đang phản ứng với các hạn chế nhập cảng của EU bằng các biện pháp đối phó, nhưng vẫn còn nhiều lỗ hổng.

Quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và Liên minh Âu châu đang căng thẳng. Để đáp trả các hạn chế của EU đối với sản phẩm y  tế của Trung Quốc, Trung Quốc hiện đã hạn chế quyền đến gần thị trường, cho các nhà sản xuất Âu châu. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ quan trọng.

Trung Quốc loại trừ các công ty EU khỏi các hợp đồng công

Như Bộ Tài chính Trung Quốc đã công bố vào Chủ Nhật 6/7, Trung Quốc sẽ loại trừ các công ty EU khỏi một số hoạt động mua sắm công đối với trang thiết bị y tế. Cụ thể, điều này ảnh hưởng đến các giao dịch mua các trang thiết bị y tế của chính phủ từ EU trị giá hơn 45 triệu nhân dân tệ (6,3 triệu đô la Mỹ).

Nhưng có một lỗ hổng quan trọng: Theo tuyên bố của Bộ Thương mại Trung Quốc, biện pháp này không áp dụng cho các sản phẩm do các công ty Âu châu sản xuất tại Trung Quốc. Điều này sẽ giúp các tập đoàn lớn của EU như Siemens Healthineers và Philips được cứu trợ, những công ty đã chuyển phần lớn hoạt động sản xuất của mình từ Âu châu sang Trung Quốc.

"Điều này có vẻ giống một biện pháp trả đũa hơn", Henry Gao, giáo sư tại Trường Luật Yong Pung How ở Singapore, nói với Bloomberg. Ông coi hành động của Trung Quốc là phản ứng hạn chế đối với các hạn chế của EU đối với thiết bị y tế của Trung Quốc trong hoạt động mua sắm công.

Trước đây, EU đã loại Trung Quốc khỏi thị trường trị giá hàng tỷ euro.

Bối cảnh của việc này là một quyết định của EU vào tháng 6. Theo quyết định này, EU hạn chế các nhà sản xuất Trung Quốc tiếp xúc với các hợp đồng công đối với các thiết bị y tế trị giá hơn 5 triệu Euro. Theo một quan chức EU, điều này sẽ loại các công ty Trung Quốc khỏi khoảng 60%  chi tiêu công trong lĩnh vực này, tương đương với khoảng 150 tỷ Euro.

EU đã xử dụng "công cụ mua sắm công quốc tế" mới của mình lần đầu tiên. Luật được ban hành vào năm 2022, nhằm mục đích thúc đẩy tính có đi có lại trong việc tiếp xúc với thị trường mua sắm công. Brüssels đặt mục tiêu bảo đảm rằng các công ty Âu châu phải đối mặt với ít rào cản hơn ở Trung Quốc.

Bắc Kinh cáo buộc EU có "tiêu chuẩn kép"

Bắc Kinh đã chỉ trích biện pháp của EU là bảo vệ. Sau khi quyết định được công bố, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã nhắc lại sự phản đối của mình. Theo Bloomberg, ông cáo buộc EU theo đuổi "sự cạnh tranh không lành mạnh dưới danh nghĩa cạnh tranh công bằng", "là trường hợp điển hình của tiêu chuẩn kép".

Trung Quốc kêu gọi EU giải quyết những khác biệt thông qua đối thoại. Đồng thời, Bộ Thương mại tuyên bố rằng họ sẽ "theo dõi chặt chẽ các hành động tiếp theo của EU" và thực hiện các bước để bảo vệ các công ty Trung Quốc.

Tranh chấp thương mại diễn ra ngay trước cuộc họp quan trọng giữa các nhà lãnh đạo EU và Trung Quốc tại Bắc Kinh vào cuối tháng 7. Các chủ đề quan trọng như thuế quan của EU đối với ô tô điện của Trung Quốc và sự ủng hộ của Bắc Kinh đối với Nga kể từ khi nước này xâm lược Ukraine dự kiến ​​sẽ được thảo luận tại đó.

Để đáp trả thuế quan đối với ô tô điện, Trung Quốc đã mở một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với một số loại rượu mạnh của Âu châu. Vào thứ sáu 4/7, Bắc Kinh đã áp thuế đối với rượu mạnh của Âo châu trong 5 năm, ngoại trừ các nhà sản xuất rượu Cognac cam kết giá tối thiểu.

Chuyên gia nhìn nhận Trung Quốc trong "thế phòng thủ"

Cựu nhà ngoại giao Trung Quốc Thôi Hồng Kiến (Cui Hongjian) , giảng viên tại Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh, nhìn nhận Trung Quốc trong "thế phòng thủ". Bắc Kinh muốn ra tín hiệu rằng họ sẵn sàng hợp tác nếu Âu châu hạ nhiệt, nhưng cũng sẽ phản ứng với sự leo thang căng thẳng.

"Trung Quốc sẵn sàng cho bất kỳ hội nghị thượng đỉnh nào", Cui Hongjian nói. "Điều này khác với quá khứ, khi Trung Quốc luôn cố gắng đạt được một hội nghị thượng đỉnh hiệu quả".

EU từ lâu đã phàn nàn rằng các công ty của họ không được hưởng một sân chơi bình đẳng ở Trung Quốc. Đổi lại, Trung Quốc cáo buộc EU và Hoa Kỳ phân biệt đối xử với các công ty Trung Quốc.

Tranh chấp thương mại có khả năng làm căng thẳng thêm mối quan hệ giữa EU và Trung Quốc, ngay khi Bắc Kinh đang cố gắng củng cố mối quan hệ với khối này. Một hội nghị thượng đỉnh EU-Trung Quốc vào tháng tới, đánh dấu kỷ niệm 50 năm quan hệ song phương, có thể mang đến cơ hội để xoa dịu căng thẳng. Nhưng con đường đạt được điều này vẫn còn nhiều chông gai.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 8 Juli 2025