CHÍNH SÁCH TẠO RÀO CẢN THUẾ CỦA TRUMP SẼ LÀ MỘT LỢI THẾ CHO CHÂU ÂU ?

Trong nhiều thập kỷ, Liên minh châu Âu đã ngăn chặn các nhà sản xuất ô tô của mình khỏi sự cạnh tranh từ nước ngoài bằng bức tường thuế quan 10%. Bức tường chỉ có vài lỗ và không có lỗ nào hướng về nước Mỹ. Nhưng khi Tổng thống Mỹ tương lai Donald Trump đe dọa bảo vệ ngành công nghiệp trong nước bằng mức thuế nhập cảng 10 hoặc 20%, người châu Âu đã kêu lên là “tồi tệ”. Người châu Âu và người Đức có quan điểm rất phiếm diện về thương mại xuyên Đại Tây Dương. Có vẻ như họ ngồi thích trong nhà kính và ném đá về phía Mỹ.

Hiện Trump không chỉ nghĩ đến thuế bảo vệ cho ngành ô tô mà còn nghĩ đến mức thuế nhập cảng chung đối với tất cả hàng hóa là 10 hoặc 20%, hoặc như trong trường hợp của Trung Quốc là 60%. Nếu điều này xảy ra, tự do hóa thương mại thế giới sẽ bị lùi lại hàng thập kỷ. Các quốc gia khác sẽ phản ứng và có nguy cơ xảy ra sự tan rã nghiêm trọng của nền kinh tế thế giới, gây bất lợi cho người Mỹ và mọi người khác. Nó sẽ là một đòn giáng mạnh nữa vào trật tự thương mại thế giới, vốn sẽ gặp khó khăn trong việc phục hồi sau dịch Covid 19. Mà người châu Âu cho đó là mối nguy hiểm lớn trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump: rằng ông sẽ làm suy yếu thêm nền tảng của ý tưởng thương mại tự do.

Hiện vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng liệu các rào cản hải quan do Trump vạch ra có thực hiện hay không?. Nhiệm kỳ đầu tiên tại vị của ông đã cho thấy Trump thích  là một “người thực hiện các thỏa thuận”, người thực hiện các thỏa thuận trong các cuộc đàm phán song phương. Mức thuế bị đe dọa ở mức 10 hoặc 20% cũng là mối đe dọa nhằm đạt được những nhượng bộ từ người châu Âu trong việc mở cửa thị trường hoặc để có thêm các biện pháp phong tỏa chống lại Trung Quốc. Nếu mức thuế 10% của châu Âu đối với ô tô Mỹ giảm trong các cuộc đàm phán xuyên Đại Tây Dương, Trump cũng sẽ đạt được điều gì đó cho người tiêu dùng châu Âu. Bạn có thể mua ô tô Mỹ rẻ hơn trong tương lai.

Nhưng vẫn có nguy cơ lớn rằng Trump cuối cùng sẽ làm suy yếu trật tự thương mại thế giới bằng tư duy theo chủ nghĩa trọng thương của mình. Người châu Âu không phải là bức tường thành chống lại điều này. Với thuế quan đối với ô tô điện của Trung Quốc, ý tưởng “giảm rủi ro” và nỗ lực tách khỏi Trung Quốc về mặt kỹ nghệ sản xuất ô tô, về cơ bản, họ đang tuân theo Logic tách rời khỏi Trung Quốc của Mỹ. Mối nguy hiểm đối với trật tự thương mại toàn cầu không chỉ đến từ Mỹ mà còn từ châu Âu.

Mặt khác, nguy cơ được vẽ lên ở Đức và châu Âu rằng Trump sẽ gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế địa phương trong những năm tới thấp hơn nhiều. Điều đó chắc chắn sẽ xảy ra nếu Trump chấm dứt sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine và khiến lục địa châu Âu rơi vào tình trạng hỗn loạn. Tuy nhiên, từ góc độ kinh tế thuần túy, vấn đề còn lâu mới được giải quyết. Chỉ coi Trump là một rủi ro kinh tế là quá phiến diện.

Những kẻ cuồng thuế và các chính trị gia thiên về nguồn cung 

Tổng thống đắc cử không chỉ là người cuồng thuế quan mà còn là một chính trị gia thiên về cung. Ông hứa sẽ bãi bỏ mạnh mẽ các quy định và đang nghĩ đến việc giảm thuế doanh nghiệp từ 21 xuống 15%. (Xin nhắc lại: Ở Đức là gần 30 phần trăm.) Ở đây cũng vậy, không có gì ăn nóng bằng khi dọn ra bàn. Nhưng giống như trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, việc cắt giảm thuế đáng kể sẽ kích thích nền kinh tế Mỹ và tạo thêm nhu cầu đối với các sản phẩm từ khắp nơi trên thế giới. Mỹ sẽ thu hút vốn, đồng đô la sẽ tăng giá và thâm hụt tài khoản vãng lai của Mỹ có thể còn tăng hơn nữa. Thực tế là việc cắt giảm thuế sẽ được tài trợ chủ yếu bằng nợ sẽ không cản trở được điều này. Đặc quyền của Mỹ trong việc cung cấp nơi trú ẩn an toàn bằng đồng đô la trong những thời điểm bất ổn khó có thể bị đảo ngược nhanh chóng như vậy, bất chấp chính sách nợ vô trách nhiệm của Mỹ.

Nhìn theo cách này, thách thức lớn nhất mà Đức và châu Âu phải đối mặt sau chiến thắng bầu cử của Trump không phải là mối đe dọa thuế quan mà là chính sách cung ứng của ông. 

Sự cạnh tranh về địa điểm sẽ trở nên gay gắt hơn vì việc các công ty địa phương đặt cơ sở sản xuất tại Hoa Kỳ sẽ trở nên hấp dẫn hơn. Lợi thế lớn là Đức và châu Âu không bất lực trước chính sách cung ứng của Trump. Không giống như các hàng rào thuế quan, châu Âu không chỉ có thể tự bảo vệ mình một cách phòng thủ mà còn củng cố vị thế trong nước và tăng trưởng địa phương thông qua việc bãi bỏ quy định và giảm thuế. Nếu chính quyền địa phương đồng ý với điều này, chiến thắng bầu cử của Trump có thể trở thành một lợi thế cho nên kinh tế châu Âu.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 11 November 2024