TẠI SAO TNGA LẠI MUỐN VÙNG DONBASS )3r MIỀN ĐÔNG UKRAINE?

Khi Nga lần đầu tiên xâm lược Ukraine vào năm 2014, họ nhanh chóng sáp nhập Krim và điều động quân đội đến các vùng phía đông của Ukraine. Mục tiêu chính của Moskau là , vùng lãnh thổ bao gồm hai khu vực của Ukraine, Donezk và Luhansk.

Hơn 10 năm sau, Nga vẫn đang cố gắng giành quyền kiểm soát hoàn toàn Donbass bằng cách đưa các yêu sách lãnh thổ của mình vào "khuôn khổ hòa bình" do Mỹ làm trung gian.

Washington đã tăng cường áp lực lên Kiew và buộc Ukraine phải nhượng bộ đáng kể, trong khi cam kết của Nga, theo Tổng thống Mỹ Donald Trump, chỉ đơn giản là "ngừng chiến đấu".

"Họ (người Nga) đang nhượng bộ. Sự nhượng bộ lớn nhất của họ là họ sẽ ngừng chiến đấu và không chiếm thêm bất kỳ vùng đất nào nữa," Trump tuyên bố.... Ukraine dự kiến ​​sẽ đưa ra những nhượng bộ lớn hơn đáng kể, với các bảo đảm an ninh, tình trạng của nhà máy điện hạt nhân Saporischschja và vùng Donbass là những điểm quan trọng nhất trong đàm phán.

Moskau không hề nới lỏng các yêu cầu của mình và muốn Ukraine rút quân khỏi vùng Donbass, bao gồm cả các phần của vùng Donezk và Luhansk, những khu vực mà Nga không thể chiếm đóng trong hơn một thập kỷ chiến tranh.

Cố vấn chính sách đối ngoại của Điện Kremlin, Yuri Ushakow, người được cho là đã giúp soạn thảo đề xuất 28 điểm ban đầu của Nga, đã tuyên bố sai lầm hôm thứ Sáu 12 tháng 12, "toàn bộ Donbass thuộc về Nga". Theo kế hoạch bị rò rỉ, Moskau không chỉ muốn Ukraine rút quân khỏi lãnh thổ của mình mà còn muốn Mỹ công nhận Donbass là lãnh thổ của Nga.

Ai kiểm soát Donbass?

Sau hơn một thập niên bị quân đội Nga tấn công, vùng Luhansk của Ukraine gần như hoàn toàn bị Moskau chiếm đóng. Tình hình khác ở vùng Donezk, nơi lực lượng Ukraine hiện đang kiểm soát khoảng 6.600 km vuông.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, ngay cả với tốc độ tiến quân hiện tại và việc điều động nguồn lực khổng lồ, lực lượng Nga cũng không thể chiếm được phần còn lại của vùng Donezk cho đến tháng 8 năm 2027.

Khu vực này cũng được quân đội Ukraine tăng cường phòng thủ mạnh mẽ sau hơn một thập niên chống lại cuộc tấn công của Nga. Kiew liên tục củng cố "vành đai pháo đài" của mình ở Donbass, trải dài 50 km về phía tây Donezk.

"Trong 11 năm qua, Ukraine đã đầu tư đáng kể thời gian, tiền bạc và công sức vào việc củng cố vành đai pháo đài và xây dựng một ngành kỹ nghệ quốc phòng và cơ sở hạ tầng quan trọng," ISW tuyên bố.

"Sau khi Nga chiếm đóng một số thành phố của Ukraine, bao gồm Avdiivka và Bakhmut, Kiew đã điều chỉnh tuyến phòng thủ của mình và tăng cường hơn nữa mạng lưới công sự, hào, bãi mìn và rào chắn xe tăng."

Tiềm năng kinh tế của Donbass

Trước cuộc xâm lược đầu tiên của Nga năm 2014, Donbass là động lực kinh tế của Ukraine. Các doanh nghiệp công nghiệp lớn nhất của đất nước đều nằm ở đó, bao gồm các nhà máy luyện kim, than đá và hóa chất xuất cảng ra toàn thế giới.

Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh có trụ sở tại London ước tính rằng trước năm 2014, khu vực Donbass chiếm khoảng 15,7% GDP của Ukraine và 14,7% dân số cả nước.

Sau cuộc xâm lược của Nga, Ukraine đã mất hơn 80 tỷ Euro từ năm 2014 đến năm 2021 do sự chiếm đóng của Moskau đối với khu vực này, tương đương khoảng 8% GDP trước chiến tranh hàng năm của đất nước. Đầu năm 2025, mỏ than cuối cùng còn hoạt động của Ukraine trong khu vực đã buộc phải đóng cửa.

Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyj tuyên bố rằng Mỹ đang nhắm đến việc thiết lập một "vùng kinh tế tự do" ở các phần của Donbass hiện do Ukraine kiểm soát, đồng thời nói thêm rằng Washington muốn Kiew rút quân khỏi các khu vực này.

Liệu Ukraine có rút quân khỏi Donbass?

Tổng thống Selenskyj tuyên bố hôm thứ Năm 11 tháng 12 rằng Mỹ đang đề nghị Ukraine rút quân khỏi Donbass và quân đội Nga sẽ không tiến vào khu vực này.

"Họ không biết ai sẽ cai trị vùng lãnh thổ này, mà họ gọi là 'vùng kinh tế tự do' hay 'vùng phi quân sự'," ông Selenskyj nói.

"Nếu quân đội một bên phải rút lui và bên kia vẫn ở lại, điều gì sẽ ngăn cản những binh lính kia, tức là quân Nga? Hoặc điều gì sẽ ngăn cản họ cải trang thành thường dân và chiếm lấy vùng kinh tế tự do này? Tất cả điều này đều rất nghiêm trọng," ông Selenskyj tuyên bố. "Không chắc chắn rằng Ukraine sẽ đồng ý với điều này, nhưng nếu chúng ta đang nói về một sự thỏa hiệp, thì đó phải là một sự thỏa hiệp công bằng."

Nếu Ukraine đồng ý với một thỏa thuận như vậy, thì cần phải tổ chức bầu cử hoặc trưng cầu dân ý để phê chuẩn, bởi vì chỉ có người dân Ukraine mới có quyền quyết định về việc nhượng bộ lãnh thổ.

Theo Liên Hợp Quốc, từ năm 2014 đến năm 2021, ít nhất 2 triệu người Ukraine đã buộc phải rời bỏ nhà cửa ở vùng Donbass do giao tranh. Khoảng cùng số người đó vẫn ở lại dưới sự chiếm đóng của Nga.

Vũ Thái An, người lính VNCH, 16 Dez. 2025