RỒNG TRONG TÂM THỨC VIỆT TỘC
Một biên khảo công phu về rồng

 Rồng, con vật thần thoại, chỉ có trong trí tưởng tượng của người phương Đông. Rồng là biểu tượng cho nhà vua, cho những gì cao quý nhất. Trở thành rồng, hóa rồng là ước mơ của nhiều người trong xã hội phong kiến, quan niệm ấy được thể hiện khá rõ nét trong kho tàng ca dao, tục ngữ, thành ngữ. Các di tích về con Rồng Việt Nam hiện nay không còn tại nhiều, nhưng con Rồng Việt Nam vẫn luôn mang bản sắc đặc biệt riêng của nó, so với những kiến trúc trang trí, hội họa của Trung Hoa và các quốc gia Á Châu khác như Nhật, Đại Hàn, Thái....

Long tinh đế kỳ(1920 - 1945)

Rồng trên mái nhà ở Hội An

Sự thật có Rồng hay không?

Về khía cạnh vạn vật học, theo cách nhìn của người Tây phương thì hình dáng và cách sinh sống của rồng, thì đó có thể đây là những con khủng long của thời kỳ tiền sử còn sót lại, là loài vật khổng lồ sống trong hang động, vùng biển hay các thung lũng, cánh rừng mà con người ít đặt chân đến.

Con Rồng phương tây

St. George và con Rồng - tranh của danh họa Paolo Uccello, 1470

Hình vẽ rồng của nhà khoa học Aldrovandi

Vậy rồng có thể xuất phát từ một loài sinh vật có thật rồi trí tưởng tượng của loài người tô vẽ thêm nhưng cũng có thể chỉ là sản phẩm thuần túy của trí tưởng tượng khi người ta trực tiếp đối diện với sức mạnh siêu nhiên trong tự nhiên như bão tố, núi lửa phun trào, động đất, lũ lụt... và họ đã gán ghép hiện tượng thiên nhiên này với hình ảnh các con Rồng nổi giận.

Tại Trung Hoa đã từng phát hiện hóa thạch của rồng từ năm 1996 ở huyện Miêu Quan Lĩnh, thuộc thành phố An Thuận, tỉnh Quý Châu. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy bộ xương hóa thạch nguyên vẹn của một con rồng với sừng nhọn, lỗ mũi to và hếch y hệt mô tả trong truyện cổ dân gian. Hóa thạch giữ được dáng hình nguyên vẹn với tổng cộng 7,6 mét chiều dài. Đầu rồng gần giống hình trụ tam giác, sừng nhọn nhô lên từ đỉnh đầu, mỗi chiếc dài 27 cm hơi cong và nghiêng như trong truyền thuyết. Di vật quý giá này là chứng cớ khoa học quan trọng giúp giới khảo cổ lần tìm nguồn gốc loài rồng - một loài vật tưởng chừng chỉ có trong truyền thuyết.

Ngày 28/3/2013 lại phát hiện một bộ "xương rồng" tại tỉnh Sơn Đông, Trung Hoa. Một ngư dân đã vớt lên được từ đáy một con sông chảy qua địa phương. Bộ xương có tất thảy 153 khớp xương của nó. Sau khi nghiên cứu bộ hài cốt các nhà nghiên cứu đi đến kết luận là đó là bộ xương một loài động vật có vú chưa từng biết đến, sống dưới nước.

Hình dạng của rồng bao gồm các loài:có mào,cựa gà,thân rắn, đùi thằn lằn, móng vuốt của chim ưng, đuôi rắn, sừng hươu, vẩy cá. 

Rồng trong kiến trúc chùa chiền VN

Rồng của người Việt

Còn xét về văn hóa, tập quán, dân tộc Việt sinh sống chủ yếu trên khu vực đồng bằng. Đây là vùng được hình thành từ sự bồi đắp của những con sông lớn với nền văn minh lúa nước phát triển mạnh. Do vậy, người Việt đã phác họa ra hình tượng con Rồng khác biệt với Rồng của các nước khác trên thế giới.Rồng của người Việt là tượng trưng cho mưa thuận gió hòa cung cấp nước cho nền nông nghiệp trồng lúa, chứ không phải là những con Rồng đáng sợ, phun lửa, hủy diệt … như ở các nước phương Tây.

Theo hình dung của người Việt, Rồng là một con vật thân dài, có vẩy, chân có móng,… được gọi là là giao long, hay thuồng luồng.

Con rồng trong khai sinh người Việt

Theo tương truyền, vua Ðế Minh là cháu ba đời vua Thần Nông, đi tuần thú phương Nam, đến núi Ngũ Linh Lĩnh lấy con gái của Vụ Tiên và sanh ra một người con trai gọi là Lộc Tục. Sau khi Lộc Tục lớn lên, vua Ðế Minh truyền ngôi cho con trưởng làm vua phương Nam, lấy tôn hiệu là Kinh Dương Vương và quốc hiệu là Xích Quỷ.

Ranh giới của nước Xích Quỷ thời bấy giờ được biết như sau : Phía Bắc giáp với Ðộng Ðình Hồ, phía Nam giáp nối liền với Hồ Tôn, phía Tây là Ba Thục, phía Ðông giáp biển Nam Hải.

Kinh Dương Vương làm vua nước Xích Quỷ và lấy con gái của Ðộng Ðình Quân là Long Nữ, sanh ra Sùng Lãm. Sau này là người nối ngôi làm vua với tôn hiệu là Lạc Long Quân.

Lạc Long Quân lấy con gái của vua Ðế Lai tên là Âu Cơ, sinh một bọc trăm trứng và trăm trứng đó nở thành một trăm người con trai. Một ngày kia, Lạc Long Quân nói với Âu Cơ rằng: "Ta là giống Rồng, mình là giống Tiên, thủy hỏa khắc nhau, không ở cùng nhau được". Hai người bèn CHIA con mà ở riêng. Năm chục người theo mẹ lên núi, năm chục người theo cha xuống biển. Lạc Long Quân phong cho người con trai trưởng làm vua nước Văn Lang, xưng là Hùng Vương, người lập ra nước Văn Lang và sau này trở thành nước Việt Nam.

Hồng Bàng là thuỷ tổ của dân tộc Việt. Nếu quan sát kỹ thì chữ Bàng 龐 viết bằng bộ long và chữ Hồng 鴻 (洪) có nghĩa là : Nước lớn, lụt lội… như vậy đây cũng là một ý nghĩa cho thấy, mặc dù Rồng là con vật có thật hay không trong những truyền thuyết, nhưng hình tượng của nó đã gắn liền với  văn hoá Việt Nam từ thời thượng cổ. Hai câu thơ :

"Vật đổi sao rời, phúc tổ vẫn lưu nền cổ tích

Nước nguồn cây cối, đạo người nên nhớ đạo Hùng Vương".

Là dấu chứng của lịch sử để nhắc nhở những người con Việt về công đức của người đã sáng lập ra dòng họ và quốc gia. Tuy ngày 10 tháng 3 Âm Lịch, có được xác định chính xác là ngày húy nhật của vua Hùng Vương hay không, nhưng ông bà tổ tiên của chúng ta đã biết chọn một ngày để con cháu về sau có dịp tụ họp nhau lại mà nhớ đến ông tổ của mình.

Theo truyền thống ngàn đời, người Việt tin rằng mình là con cháu rồng tiên, đất đai là xứ rồng và vua là con rồng. Do đó hình ảnh của Rồng cũng được người ta đề cập trong Văn hoá Việt. 

Sự phát triển hình tượng rồng qua các triều đại

Trong thời kỳ phong kiến, Rồng là biểu tượng của vua, chúa, là biểu tượng của sức mạnh, của quyền lực tối cao, cho sự tốt đẹp may mắn và thịnh vượng.

Lý Thái Tổ lúc dời đô ra thành Đại La, thấy Rồng vàng bay lên. Vua cho là điềm may mắn liền đặt tên Đại La là Thăng Long.

Rồng thời Lý có thân dài, 4 chân, mảnh như rắn, có vây lưng, mình uốn khúc mềm mại, uyển chuyển, há miệng vờn viên ngọc quý, từ mũi thoát ra mào rồng có dạng ngọn lửa… Đây là tượng trưng mơ ước của cư dân trồng lúa nước với  khung cảnh mây, nước

Từ những cách thức tô điểm hình hài cho con Giao long, bằng nhiều chi tiết tưởng tượng, được diễn đạt, qua nhiều ý nghĩa trong chuỗi thời gian dài. Đây cũng có thể là một trong những nguyên nhân nói lên hình ảnh con Rồng xứ Việt. Người Việt luôn luôn tự hào và hãnh diện về nguồn gốc con Rồng cháu Tiên của mình qua huyền thoại Âu Cơ và Lạc Long Quân.

RỒNG TRONG VĂN HOÁ 

Trong kho tàng văn học của Việt tộc cúng ta thấy có những câu ca dao nói về sự cao quý của loài rồng, nói về ước mơ thành rồng, hóa rồng, gần rồng.

"Một ngày tựa mạn thuyền rồng
Còn hơn một kiếp ở trong thuyền chài"

Câu ca dao trên đã phản ánh ước mơ của các cô gái thời xưa muốn được lấy vua, để trở thành hoàng hậu, hoàng phi, cung tần, mỹ nữ, được sống trong nhung lụa, bạc vàng. Nó cũng phản ánh tâm lý của nhiều người, cả nam lẫn nữ, muốn được gần vua chúa, muốn được dựa vào vua chúa để hương cảnh phú quí, giầu sang. Nhưng không phải tất cả các ước mơ ấy đều trở thành hiện thực.

"Trứng rồng tưởng nở ra rồng
Ai ngờ lại nở ra dòng liu điu"

Câu ca dao này đã phản ánh nỗi chán chường, thất vọng của nhân dân khi con cháu vua chúa lại bất tài, ngu dốt, thậm chí là hôn quân bạo chúa (liu điu là loài rắn nước).

Những câu ca dao dùng hình ảnh "rồng vàng" để chỉ những người xuất chúng, có tài kinh bang tế thế, những người khôn ngoan, thông minh.

Câu ca dao: "Vĩnh Long có cặp rồng vàng/ Nhất Bựi Hữu Nghĩa nhị Phan Tuẫn thần", ca ngợi hai người anh hùng, hai bậc hào kiệt của tình Vĩnh Long thời chống giặc Pháp xâm lược cuối thế kỷ 19.

Mộ Bùi Hữu Nghĩa

Ca dao còn nói về nỗi khổ của những cô gái trẻ, đẹp, thông minh bị cha mẹ gả bán cho những chàng trai kém cỏi, ngu đần.

"Nước đường mà đựng chậu thau

Cái mâm chữ triện đựng rau thài lài

Tiếc em da trắng, tóc dài

Bác mẹ gả bán cho người đần ngu

Rồng vàng tắm nước ao tù

Người khôn ở với người ngu bực mình".

Những câu ca dao mượn hình ảnh "rồng phượng", "rồng mây" để chỉ tình yêu nam nữ.

"Nhớ chàng như nhớ lạng vàng
Khát khao về nết, mơ màng về duyên

Nhớ chàng như bút nhớ nghiên

Như mực nhớ giấy, như thuyền nhớ sông

Nhớ chàng như vợ nhớ chồng

Như chim nhớ tổ như rồng nhớ mây"

Bài ca dao nói về tình yêu đằm thắm, nỗi nhớ thương của cô gái đối với chàng trai mà cô yêu mến.

:

"Mấy khi rồng gặp mây đây
Để rồng than thở với mây vài lời

Nửa mai rồng ngược mây xuôi

Biết bao giờ lại nối lời rồng mây"

Ca dao nói lên được cảnh đổi đời của các cô gái khi gặp được tấm chồng tốt: 

Phận gái lấy được chồng khôn 

Xem bằng cá vược vũ môn hoá rồng.

Hay

Rồng vàng tắm nước ao tù 

Người khôn ở với người ngu bực mình.

Hoặc

Rồng đen lấy nước được mùa 

Rồng trắng lấy nước thì vua đi cày.

Ca dao còn  nói lên nỗi lo lắng, buồn rầu của cô gái khi phải xa cách người yêu.

"Khi xưa thì đắp chiếu chung
Vì ai ném gạch cho rồng xa mây"

Là lời oán trách của cô gái đối với kẻ chia uyên, rẽ thúy khiến cho đôi lứa phải xa nhau.

"Phụng với rồng cũng đồng nhan sắc
rách ai làm phụng bắc rồng nam"

Cũng là lời oán trách kẻ đã chia đường ngăn lối khiến cho đôi trai gái phải lìa xa.

 Những câu ca dao có hình ảnh con rồng được nói đến trong các ngành nghệ thuật.

"Chín cột anh chạm chín rồng
Nơi thì rồng ấp, nơi thì rồng leo

Chín cột anh chạm chín mèo

Con thì bắt chuột con leo xà nhà"

Mấy câu ca dao đã nói lên sự khéo léo, tài hoa của người thợ chạm khắc gỗ, đã tạo nên những hình ảnh, những chi tiết, những mô- típ nghệ thuật tài hoa, làm cho khung cảnh ngôi nhà thêm sinh động, mỹ lệ…

Hình ảnh con rồng trong tục ngữ, thành ngữ rất phong phú.

Những câu tục ngữ, thành ngữ mượn hình ảnh con rồng để nói về vận hội, cơ may của con người.

Rồng mây gặp hội: Nói về cơ hội may mắn gặp lúc thuận lợi giúp con người để thực hiện được ý đồ, mong ước của mình. Xưa kia, câu tục ngữ này thường dùng để chỉ lúc người học trò gặp kỳ thi để đỗ đạt.

Long vân khánh hội: Hội mây rồng, hội rồng gặp mây. Thường chỉ 3 trường hợp: Người học trò đi thi đỗ đạt; Vua sang gặp tôi hiền; Nghiệp đế vương.

"Thưa rằng lương cả bao dọng

Tấn Dương được thấy mây rồng có phen"

Nguyễn Du (Truyện Kiều)

Rồng đến nhà tôm: Người giầu sang phú quí đến nhà kẻ nghèo khó, hèn mọn

Đây thường là câu nói đùa khi có bạn lâu ngày đến nhà mình.

Rồng rộng theo nạ, quạ theo gà con: (rồng rộng là cá chuối con mới nở, nạ là mẹ). Cá chuối con theo mẹ là đúng nhưng quạ theo gà con là để cắp đi ăn thịt.

Câu này là để cảnh tỉnh mọi người. Hãy cẩn thận, cảnh giác, đừng để kẻ ác chỉ rình cơ hội làm hại mình.

Vân tòng long, phong tòng hổ. Mây theo rồng, gió theo hổ. Ý nói thời cơ, vận hội đến với anh hùng, hào kiệt những người có chí khí.

Long hành, hổ bộ: Đi như rồng, bước đi như hổ. chỉ người có phong thái của bậc đế vương.

Những câu tục ngữ, thành ngữ nói về hình ảnh con rồng trong văn học nghệ thuật.

Rồng bay phượng múa: Người tài hoa có cách viết phóng khoáng, không gò bó.

Trổ rồng, chạm phượng: Ngoài nghĩa đen chạm khắc con rồng, con phượng còn chỉ cách làm, cách tô điểm rườm rà.

Rồng chầu mặt nguyệt: hình ảnh con rồng chầu về mặt trăng

Lưỡng long chầu nguyệt: Hình ảnh hai con rồng ở hai bên phải, trái chầu về mặt trăng trong các bức điêu khắc ở đình, chùa, đền thờ.

Đó là những câu tục ngữ, thành ngữ có hình ảnh con rồng để nói về khí hậu thời tiết:

"Rồng đen lấy nước thì mưa
Rồng trắng lấy nước thì vua đi cày"

Câu tục ngữ, cũng là cao dao này, nói về hai hiện tượng thời tiết : Rồng đen chỉ mây đen kéo đến thì trời sẽ đổ mưa, con rồng trắng là chỉ lốc xoáy, hiện tượng khí xoáy tụ, có thể làm đổ nhà cửa, cây cối, cuốn cả đồ vật lên cao. Đây là một hiện tượng bất thường, một tai họa về thời tiết.

Tóm lại hình ảnh con rồng trong ca dao, tục ngữ, thành ngữ rất phong phú, đa dạng.

RỒNG VIỆT KHÁC RỒNG TÀU

Trong Văn hóa nghệ thuật Việt Nam, con rồng Đại Việt luôn có những đặc tính biểu trưng rõ ràng đặc trưng :

Truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ là biểu trưng cho nguồn gốc của người Việt. Dân tộc Việt có dòng lịch sử sinh động rất đẹp đẽ và oai hùng. Nếu những ai được sinh ra và lớn lên với hình ảnh "Con rồng, cháu Tiên", thì nên cần phát huy thêm những gì mình đang có và đã có, để làm xứng đáng cho niềm tự hào của dân tộc Việt Nam.

Người Trung Hoa có Long Sinh Cửu Phẩm trong lòng tín ngưỡng. Người Việt Nam có Cửu Long Giang (Hán :九龍江), và Cửu Long Giang này đã từng nuôi đàn con của Rồng và cháu Tiên từ bao đời. Cửu Long Giang là dòng sông có 9 cửa chảy ra biển được biết trên mặt địa lý của Việt Nam như : cửa Định An, cửa Ba Thắc, cửa Tranh Đề, cửa Đại, cửa Tiểu, cửa Cổ Chiên, cửa Cung Hầu, cửa Hàm Luông, cửa Ba Lai. Dòng sông mang tên và hình ảnh của chín con Rồng này đã trở thành một nét văn hoá đặc trưng tiêu biểu trong đời sống của người dân miền ĐBSCL.

Rồng Việt Nam có những đặc trưng Việt Nam rõ ràng như sau:

Thân Rồng uốn hình “sin” 12 khúc, đại diện 12 tháng trong năm, biểu trưng cho sự thay đổi thời tiết năm tháng, sự trù phú và phồn vinh của nền văn hóa nông nghiệp lúa nước. Thân mềm mại uốn lượn thể hiện sự biến hóa và khả năng thay đổi, dịch chuyển thiên nhiên của con Rồng – một linh vật cai quản thời tiết, mùa màng. Trên lưng có vây nhỏ liền mạch và đều đặn. 

Rồng Việt

Hình ảnh rồng thời Lý mang dấu ấn Việt Nam 

đậm nét nhất và có giá trị mỹ thuật cao nhất

Rồng Việt nơi nóc chùa Hương

 Rồng  Việt trên ấn "Sắc Mệnh Chi Bảo" của triều Nguyễn 

Đầu Rồng là phần rất đặc biệt, hoàn toàn khác Rồng Trung Hoa. Rồng Việt Nam có bờm dài, râu cằm, không sừng (như Rồng Trung Hoa). Mắt lồi to, hàm mở rộng có răng nanh ngắt lên, đây là điểm hoàn toàn khác với các con Rồng khác của các nước. Đặc biệt là cái mào ở mũi, gợn sóng đều đặn (có người gọi là “mào lửa”) chứ không phải là cái mũi thú như Rồng Trung Hoa. Lưỡi mảnh rất dài. 

Miệng Rồng luôn ngậm viên châu (ngọc). Ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Hoa Rồng hay cầm, nắm ngọc bằng chân trước. Viên châu tượng trưng cho tính nhân văn, tri thức và lòng cao thượng. Đầu Rồng luôn hướng lên như đớp lấy viên ngọc thể hiện tinh thần tôn trọng các giá trị nhân văn cao quý, theo đuổi sự uyên bác và tinh thần cao thượng. 

Những điều đặc biệt, đã nêu ở trên, được đặt lên trên tất cả các giá trị khác kể cả sức mạnh và sự thống trị thường thấy của một con Rồng phương Đông. Toàn thân Rồng toát lên sự uyển chuyển và một sức đàn hồi rất lớn từ cái vươn chân dài, đầu ngẩng cao, dáng đầu rực lửa thể hiện cho khí thế hừng hực muốn tiến chinh phục các giá trị văn minh nhất của phương Đông cổ.

Rồng Việt Nam là một hình tượng hoàn hảo về mỹ thuật, có cá tính rõ ràng và đặc trưng cho dân tộc Việt. Tiếc rằng nó đã bị vùi lấp bởi sự sùng bái văn hóa Hán của các triều đại phong kiến cuối cùng và sự hủy diệt văn hóa đã xảy ra khi nhà Minh xâm lược Việt Nam.

(theo wikipedia Việt ngữ)

Về thời điểm, mốc lịch sử và ý tưởng của nhà điêu khắc gửi gấm qua các tác phẩm Rồng đá, có nhiều giả thuyết khác nhau. Song về thời điểm lịch sử qua hình tượng Rồng Việt Nam, sách đã từng chép như sau: 

Sự phát triển hình tượng rồng qua các triều đại

Trong thời kỳ phong kiến, Rồng là biểu tượng của vua, chúa, là biểu tượng của sức mạnh, của quyền lực tối cao, cho sự tốt đẹp may mắn và thịnh vượng.

Lý Thái Tổ lúc dời đô ra thành Đại La, thấy Rồng vàng bay lên. Vua cho là điềm may mắn liền đặt tên Đại La là Thăng Long.

Rồng thời Lý có thân dài, 4 chân, mảnh như rắn, có vây lưng, mình uốn khúc mềm mại, uyển chuyển, há miệng vờn viên ngọc quý, từ mũi thoát ra mào rồng có dạng ngọn lửa… Đây là tượng trưng mơ ước của cư dân trồng lúa nước với  khung cảnh mây, nước.

Mào, mũi và bờm là những thành phần cơ thể được cấu tạo rất sinh động, bằng những nét độc đáo và được mang theo một ý thức nhất định: Mào thoát ra từ môi đến đường sống quyện với răng nanh, xoắn xuýt, rung rinh bốc lên như ngọn lửa; bờm ở sau gáy cuồn cuộn bốc lên nhiều đợt từ cổ họng, cùng với túm râu ở hàm dưới đều uốn lượn nhịp nhàng như làn sóng và bay lướt tựa lá cờ đuôi nheo được gió, mũi cấu tạo bằng những đường cong xếp chồng nhau phập phồng gây ra ấn tượng về nguồn nước…”

Hình tượng Rồng thời Lý

Rồng Thời Trần “Thành phần cấu tạo của đầu Rồng không chặt chẽ như trước: Văn dạng xoắn ốc đôi không thể vắng ở bất cứ con Rồng nào thời Lý, thì nay mất dần, bờm và râu kém nhịp nhàng, mào không linh lợi, dần mọc thêm cái tai và cặp sừng cùng kiểu với cái mũi biến dạng đều thuộc về loại thú bốn chân.” 

Hình tượng rồng thời Trần

Rồng thời Lê

“Đầu to, bờm tóc thô dày, mũi lớn, nhiều sợi ria, tai thú, sừng vặn xoắn ốc rồi chẻ chạc, chân gân guốc xòe rộng các ngón.” Rồng thời Cảnh Hưng 1740-1786 (Nhà Hậu Lê – vua Lê Hiển Tông 1717-1786,) “Thể hiện yếu ớt, mảnh khảnh, đi vào công thức cân đối khô khan kết hợp với chạm nông, nên hình bẹt và cứng, lại bị biến dạng rắc rối. Râu Rồng thường bố trí đều đặn, đuôi cong xoắn lại hình xoáy ốc.” Có nhiều con Rồng thời Hậu Lê còn có dáng uể oải như đang buồn ngủ. Đó là dấu hiệu của thời đại vua nhà Lê bị chúa Trịnh đàn áp, tiếm hết quyền hành.

 Rồng thời lê với vảy xung quanh miệng

Rồng thời Nguyễn “Gượng gạo, ngơ ngác, chắp vá, vụn vặt, cố làm ra vẻ nghiêm chỉnh mà không đường hoàng được, bộ mặt trở thành gớm ghiếc, đe dọa… thường xuất hiện với phượng, lân, rùa để hợp thành bộ “Tứ linh.” 

 Rồng thời Nguyễn

Như vậy, ở mỗi giai đoạn phát triển con Rồng có một tính cách riêng, phù hợp yêu cầu thời điểm lịch sử xã hội. Nó chính là thứ ngôn ngữ nghệ thuật tạo hình, giúp chúng ta nhận biết tương đối chính xác thời khắc ra đời của các công trình kiến trúc, điêu khắc, và hội họa được sáng tạo không ghi niên hiệu.

Trong đời sống ngày nay, người Việt còn có một chút mê tín hóa biểu tượng của Rồng. Chẳng hạn như việc chọn năm Rồng để sinh con, chọn ngày giờ phù hợp sinh con để được quẻ Thuần Rồng,…

Bút rồng 

Đời sống công nghiệp hiện đại có phần làm mai một hình tượng Rồng. Chỉ có những người hiểu văn hóa mới chú ý gìn giữ sự tôn nghiêm của nó.

Nhẫn rồng

Tuy nhiên, chính những giá trị tốt đẹp của Rồng trong tâm thức người Việt đã đảm bảo sự tồn tại và phát triển của nó.

MỘT VÀI HÌNH ẢNH VỀ RỒNG TÀU

Thực vật và động vật mang tên rồng

Các loại cây xương rồng tên khoa học: Cactaceae có từ 24 đến 220 chi, tùy theo nguồn (90 chi phổ biến nhất), trong đó có từ 1.500 đến 1.800 loài. Cây xương rồng có nguồn gốc từ vùng sa mạc Mỹ châu và một số mọc trong rừng nhiệt đới, xương rồng có gai và thân, lá cây chứa nước dự trữ hai lá mầm và có hoa nở đẹp lâu tàn.…Trái Thanh long (Dragon Fruit) của Việt Nam thơm ngon xuất cảng ra thị trường thế giới….

Nhiều loại cá gọi là cá rồng, cá rồng Á châu (tên khoa học: Scleropages formosus) Cá rồng được tìm thấy ở một số nước như: Thái Lan, Indonesia (Bocneo, Sumatra), Malaysia. Úc loại cá nầy theo màu sắc và hình dáng chia ra làm 4 loại chính là:

Kim long quá bối Cross Back Goiden Maiaysia (giống này từ Malaysia):

Huyết long Super Red (giống này từ Indonesia)

Kim long hồng vĩ Red Tail Golden (giống này từ Indonesia)

Thanh long Green Arowana giống này có ở nhiều nơi trên vùng nhiệt đới.

Loài cá Rồng Lá Leafy Seadragon (Phycodurus eques), cá Rồng Tảo The Weedy Seadragon (Phylloptreyx Taeniolatus) là những loại cá đẹp trông giống như một thân cây có những cái lá thật lạ, lộng lẫy là những phiến da, treo khắp đầu, thân, đuôi, rồng lá sống ở độ sâu từ 5-35m, ở vùng nước ôn đới theo duyên hải miền Nam Australia trong khu rừng tảo bẹ dưới biển, ở Viện Hải dương Học Long Beach California có nuôi những loại đó.

 Rồng biển (hải long) là có thật. 

Đó là một trong những loài cá quý hiếm 

nhất dưới đáy biển có hình dạng giống hệt 

con rồng trong huyền thoại. Chúng chỉ 

xuất hiện ở bờ biển phía Tây và Nam Australia.

Cá vượt vũ môn theo truyền thuyết cho rằng loại cá chép vượt vũ môn để hóa rồng. Người Tàu đời nhà Hạ quan sát mùa vượt thác của cá Hồi về những dòng suối trên cao để đẻ trứng, họ không hiểu về tập tính đời sống loại cá nầy nên bịa ra lối giải thích rằng đoàn cá thi vuợt qua các bậc cao gọi là vũ môn để hoá rồng bay đi, con nào không thành công thì chết.

Cá vượt vũ môn hoá rồng (cá chép)

Những địa danh có hình tượng rồng 

Sân rồng, thuyền rồng của ông kỷ sư Nguyễn Thành Nam (1909-1990), là người sáng lập Đạo Dừa; hay còn gọi là Hòa đồng Tôn giáo; Cuộc sống tu hành thức ăn chỉ là trái cây và dừa (nên người đời gọi Ông Đạo Dừa) ông thành lập đạo Dừa tại cồn Phụng ở Bến Tre vào năm 1963. Khu vực hành đạo của Đạo Dừa rộng khoảng 1.500m2 hiện vẫn còn “Sân rồng http://doanp.online.fr/Tinluomlat/OngDaoDua/

Ông Đạo Dừa

chùa Nam Quốc Phật nằm ở Cồn Phụng

Sân Cữu Long ở Cồn Phụng Bến Tre

Thuyền rồng ở Huế

Sông chín rồng là sông Cửu Long, hay Cửu Long Giang (九龍江), là tên gọi chung cho các phân lưu của sông Mê Kông chảy trên lãnh thổ Việt Nam. Bắt đầu từ Phnom Penh, nó chia thành 2 nhánh: bên phải là sông Bassac (sang Việt Nam gọi là Hậu Giang) và bên trái là Mê Kông (sang Việt Nam gọi là Tiền Giang), cả hai đều chảy qua đồng bằng châu thổ rộng 3,3 hecta ruộng lúa phì nhiêu, nước sông chảy ra biển có chín cửa. Từ Hậu giang các cửa: Định An, Ba Thắc, Tranh Đề. Từ Tiền giang các cửa: Tiểu, Đại, Hàm Luông, Cổ Chiêm, Cung Hầu, Ba Lai, nên sông Mê Kông còn được gọi là sông Cửu Long, tức “sông chín rồng”, ngày nay do môi trường thay đổi một cửa sông đã bị cát bồi biến mất một con rồng! nhưng trong lòng của nhân gian vẫn còn 9 con rồng

9 cửa, nơi đổ ra biễn của sông Cữu Long (Mê Kong)

Sông Cửu Long chín cửa hai dòng

Người thương anh vô số

Nhưng anh chỉ một lòng với em

Ngoài ra còn có nơi mang tên long tức rồng: Vĩnh Long, Long Hồ, Bình Long, Long Bình, Hạ long, 

Rồng của Air VNCH

CHÙM ẢNH VỀ RỒNG TRONG 
CUNG ĐÌNH NHÀ NGUYỄN

Rồng xuất hiện nhiều trên các diềm mái ngói, ở ô - hộc trang trí dưới phần mái, cột kèo hay chạm khắc trên các đồ dùng như đỉnh đồng, khay chén, chậu... Rồng thời Nguyễn hình dáng cân đối, không quá ốm hay mập. Rồng toát lên vẻ đẹp uy quyền của bậc minh quân: oai vệ - lực lưỡng - thông minh - thần khí.

Kiệu Rồng

Rồng trên lọng vua

Rồng trên súng thần công

RỒNG TRONG ẨM THỰC

Đầu rồng được làm khá tỉ mỉ bằng các loại hoa quả 

Con rồng bằng trái cây đẹp mắt 

Rồng làm từ các loại hoa

Lươn rút xương hình rồng

Đồ biển hình rồng

CẦU RỒNG ĐÀ NẴNG

Cầu Rồng được coi là một điểm vô cùng độc đáo của TP. Đà Nẵng.

Với 2.500 chiếc đèn LED được gắn trên mình và có thể thay đổi màu sắc linh hoạt, Cầu Rồng lung linh nhất về đêm. Hằng tuần, vào lúc 21:00 thứ Bảy và Chủ nhật, người dân sẽ được chiêm ngưỡng cảnh đầu rồng phun lửa, phụt nước ngoạn mục. Mỗi màn trình diễn thường kéo dài 5 phút, phun lửa 2 phút và 3 phút phun nước. Được khánh thành ngày 29 tháng 3 năm 2013.

Phần đầu rồng dài 18,24m, nặng 194,1 tấn; phần thân rồng dài 530m, nặng 8.405,1 tấn; phần đuôi rồng dài 19,37m, nặng 183,9 tấn; phần vảy rồng nặng 118,9 tấn. Bán kính cong lên của cầu Rồng là 130m gồm 05 ống thép có đường kính 1.200mm, dày 20mm. Đầu rồng mô phỏng theo hình rồng thời Lý với trọng lượng hơn 40 tấn gồm 4 mảnh rời, được lắp ráp trên độ cao khoảng 24m so với mặt sông Hàn.

Võ Thị Linh sưu tầm và biên khảo 26/4/2015