CHÍNH SÁCH THUẾ QUAN CỦA TRUMP ĐANG CÒN TRANH CÃI NƠI TÒA TỐI CAO

Chưa có gì chắc chắn, nhưng chính sách thương mại của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang bên bờ vực. Các thẩm phán Tòa án Tối cao theo đường lối bảo thủ đã nêu lên những câu hỏi hoài nghi trong phiên điều trần hôm thứ Tư 5 tháng 11, đặt ra nghi ngờ trước khẳng định của White House, và cho rằng tổng thống có thẩm quyền áp đặt thuế quan với bất kỳ mức độ nào và trong thời hạn không giới hạn đối với bất kỳ hàng hóa nhập khẩu nào, bất kể quốc gia xuất xứ.

Vấn đề rất lớn: Vào tháng 4, Trump đã áp đặt thuế quan đối với hàng nhập cảng từ hầu hết mọi quốc gia trên thế giới trong 2 đợt, dựa trên luật khẩn cấp năm 1977. Luật mà tổng thống Trump viện dẫn không xử dụng từ "thuế quan". Luật này cho phép tổng thống điều tiết thương mại khi tình trạng khẩn cấp đòi hỏi.

Cảnh báo về "sự tích lũy quyền lực dần dần nhưng liên tục"

Tòa án Tối cao hiện đang tranh luận rộng rãi về việc liệu Quốc hội, thông qua luật khẩn cấp này, Trump có được ủy quyền áp đặt thuế quan hay không?, liệu Quốc hội có biết về điều này hay không?, và liệu Quốc hội có được phép ủy quyền một nhiệm vụ trọng tâm như vậy hay không?. Hai thẩm phán bảo thủ cho rằng lập trường của chính quyền có thể hình thành một sự chuyển giao quyền lực lập pháp vi hiến cho nhánh hành pháp, điều mà Quốc hội sẽ khó có thể giành lại nếu được phép tiếp tục. Một trong số họ, Thẩm phán Neil Gorsuch, đã cảnh báo về "sự tích lũy quyền lực dần dần nhưng liên tục trong nhánh hành pháp và rời xa các đại diện dân cử" tại Quốc hội.

Tuy nhiên, các nguyên đơn cũng bị chỉ trích: Làm sao có thể dung hòa được với lẽ thường tình rằng tổng thống có thể cấm hoàn toàn thương mại với một quốc gia theo luật khẩn cấp nhưng lại không áp đặt thuế quan? Mối lo ngại của các thẩm phán về cách giải quyết chung các trường hợp khẩn cấp cũng thể hiện rõ trong quá trình thẩm vấn. Đặc biệt, các thẩm phán theo chủ nghĩa tự do lo ngại việc lạm phát hóa việc ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia như một biện minh cho các quyền lực đơn phương. Đồng thời, các thẩm phán bảo thủ đặc biệt không muốn tước đi của tổng thống những công cụ mà ông cần để ứng phó với các trường hợp khẩn cấp thực sự.

Kỳ vọng đã thay đổi trên thị trường cá cược. Trước phiên điều trần, khoảng 42% dự đoán Trump sẽ chiến thắng; sau đó, con số đó đã giảm đáng kể. Trong trường hợp tốt nhất cho các công ty và các tiểu bang do Đảng Dân chủ lãnh đạo đã đệ đơn kiện, 3 trong số 6 thẩm phán bảo thủ, cùng với các thẩm phán tự do, có thể phán quyết chống lại thuế quan của Trump. Sau phiên điều trần hôm nay, điều này không còn là không thể. Phán quyết dự kiến ​​sẽ được đưa ra trong những tuần tới, có thể trước cuối năm nay.

Phản ứng của các Thẩm phán trong toà án Tối cao

Chánh án John Roberts: nhấn mạnh đây là “vấn đề trọng đại” (“major questions doctrine”) khi Quốc hội chưa nói rõ, thì Tổng thống không thể tự mở rộng quyền lực kinh tế. Và ông cũng nêu ra hệ quả và bối cảnh: Nếu chính quyền Trump thua kiện, hàng loạt thỏa thuận thương mại có thể phải hủy hoặc hoàn tiền thuế đã thu, gây chấn động kinh tế. Tuy nhiên, ông Trump vẫn có thể áp thuế qua các luật khác như Mục 232 (Luật Thương mại 1962) – nhưng với giới hạn chặt chẽ hơn.

Thẩm phán Amy Coney Barrett: hỏi tại sao thuế lại áp lên hầu hết các nước như Tây Ban Nha, Pháp… mà không có chọn lọc.

Thẩm phán Neil Gorsuch: cảnh báo tình trạng tích tụ quyền lực quá mức trong nhánh hành pháp, làm suy yếu Quốc hội.

Các thẩm phán tự do như Sotomayor, Kagan đồng loạt khẳng định quyền đánh thuế và quyền thương mại là của Quốc hội.

Còn 4 vị thẩm phán khác , tờ Breithbart News chưa đưa ra ý kiến của họ

Các nguyên đơn thừa nhận rằng việc hoàn trả thuế quan đã thu sẽ phức tạp, nhưng được quy định pháp luật. Vì đây không phải là một vụ kiện tập thể, nên chính phủ có thể, tùy thuộc vào phán quyết, hạn chế bồi thường cho các nguyên đơn hoặc đơn giản là cấm áp dụng thuế quan trong tương lai dựa trên tiêu chuẩn năm 1977.

Vũ Thái An, người lính VNCH, 7 November 2025