BÊ BỐI THAM NHŨNG LÀM RUNG CHUYỂN UKRAINE – TỶ LỆ TÍN NHIỆM SELENSKYJ GIẢM MẠNH

Niềm tin của người dân Ukraine vào Tổng thống Volodymyr Selenskyj đã giảm đáng kể trong ba tháng qua. Theo một cuộc thăm dò gần đây của Viện Xã hội học Quốc tế Kiew (KIIS), tỷ lệ tín nhiệm của ông đã giảm từ 65% vào tháng 6 xuống còn 58% vào tháng 8, giảm 7 điểm phần trăm.

Cuộc thăm dò được tiến hành một ngày sau khi Quốc hội Ukraine thông qua Dự luật số 12414 gây tranh cãi, hạn chế tính độc lập của các cơ quan chống tham nhũng. Điều này đã dẫn đến các cuộc biểu tình trên đường phố, và cuối cùng là việc dự luật bị rút lại.

Tuy nhiên, đây không phải là mức tín nhiệm thấp nhất kể từ khi cuộc xâm lược của Nga bắt đầu: Sau vụ tấn công vào tháng 2 năm 2022, tỷ lệ tín nhiệm của  đã tăng lên 90%, nhưng giảm xuống còn 52% vào cuối năm 2024. Trong những tháng tiếp theo, uy tín của ông đã phục hồi, cho đến khi lại giảm vào tháng 8. Liệu sự sụt giảm này có hoàn toàn do cuộc tranh luận về tham nhũng hay không vẫn chưa rõ ràng. Số lượng các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ngày càng tăng của Nga vào Kiew và các thành phố khác cũng có thể đóng một vai trò.

Tỷ lệ những người không tin tưởng tổng thống đã tăng từ 30% vào tháng 6 lên 35% vào tháng 8. Sự sụt giảm đặc biệt nghiêm trọng ở khu vực phía tây Ukraine vốn có truyền thống thân phương Tây: Tại đây, tỷ lệ ủng hộ Selenskyj đã giảm từ 73% xuống còn 55%, đưa ông ngang bằng với các khu vực khác.

Nhìn vào các nhóm tuổi cũng cho thấy sự khác biệt rõ ràng. Những người trẻ dưới 30 tuổi, những người đặc biệt dễ thấy trong các cuộc biểu tình, đã cho thấy sự mất lòng tin lớn nhất: Trong khi 74% số người trẻ được hỏi ủng hộ Selenskyj vào tháng 6, con số này đã giảm xuống chỉ còn 59% vào tháng 8.

Cuộc khảo sát được thực hiện với những công dân trưởng thành đang sống trên lãnh thổ do chính phủ Ukraine kiểm soát tại thời điểm khảo sát. Những người di tản trong nước được đưa vào một phần, nhưng không bao gồm người Ukraine sống ở nước ngoài. Theo KIIS, cuộc khảo sát vẫn "mang tính đại diện cao" và cho phép đánh giá đáng tin cậy về tâm trạng xã hội.

Trong thông cáo báo chí, KIIS cũng nhấn mạnh rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm lòng tin. Việc mất lòng tin không thể chỉ liên quan đến dự luật, vì xu hướng giảm sút đã bắt đầu từ những tháng trước đó. Tuy nhiên, sự kiện này "chắc chắn đã có tác động": Sáu phần trăm số người được hỏi tuyên bố rõ ràng rằng sự phản đối của họ là do cuộc bỏ phiếu gây tranh cãi ngày 22 tháng 7 năm 2025.

Giám đốc KIIS, Anton Grushetskiy, tuyên bố rằng tổng thống vẫn có "đủ tính chính danh". Phản ứng nhanh chóng của ông đối với các cuộc biểu tình, bao gồm việc rút lại luật và ban hành một luật mới, có thể đã giúp ổn định tình hình. Tuy nhiên, ông đã nói về một "tín hiệu đáng báo động" mà các nhà hoạch định chính sách phải nghiêm chỉnh xem xét.

Grushetskiy lưu ý đến một vấn đề then chốt: Nhiều người Ukraine không còn coi việc bắt giữ hoặc điều tra các quan chức tham nhũng là bằng chứng cho thấy cam kết nghiêm chỉnh trong cuộc chiến chống tham nhũng. Theo một thử nghiệm của KIIS, nhiều người sẽ sẵn sàng chấp nhận các thủ tục tố tụng kéo dài tại tòa án, miễn là các phán quyết cuối cùng phải rõ ràng và nghiêm khắc. Nhưng đây chính là điểm yếu: Việc thiếu nhất quán trong các vụ truy tố làm suy yếu niềm tin của người dân vào pháp quyền và chính phủ.

Khảo sát cho thấy người dân Ukraine không hề mất niềm tin vào chính phủ trên mọi phương diện, nhưng mức độ nhạy cảm đối với tham nhũng đang gia tăng đáng kể. Đặc biệt trong bối cảnh chiến tranh đang diễn ra và khát vọng hội nhập EU, sự tương tác có trách nhiệm, minh bạch và tôn trọng giữa nhà nước và xã hội hiện nay là điều cần thiết, Grushetskiy nhấn mạnh. Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có thể "hướng tới một tương lai Âu châu thịnh vượng"

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 8 tháng 8 năm 2025