NẾU UKRAINE SỞ HỮU TOMAHAWK - LIỆU ÂU CHÂU CÓ NÊN CHUẨN BỊ CHO SỰ TRẢ ĐŨA CỦA NGA ?

Pentagon phải giải quyết một vấn đề quan trọng trước khi chuyển giao hỏa tiễn hành trình Tomahawk cho Ukraine. Và thời điểm này là rất quan trọng.

Washington đang xem xét việc chuyển giao hỏa tiễn hành trình Tomahawk cho Ukraine. Tổng thống Wolodymyr Selenskyj đã yêu cầu Donald Trump làm điều này tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Ông Trump sẽ đưa ra quyết định cuối cùng, Al Jazeera đưa tin, trích dẫn lời Phó Tổng thống Hoa Kỳ J.D. Vance.

Điều đáng chú ý không phải là bản việc chuyển giao Tomahawk, mà là thời điểm đưa ra. Chỉ một tháng trước đó, ông Trump đã gặp tổng thống Nga, Wladimir Putin, tại Alaska, bề ngoài là để đàm phán hòa bình. Nhưng ngay sau cuộc gặp với ông Selenskyj, ông Trump đã có một giọng điệu hoàn toàn khác. Với sự hỗ trợ của Âu châu, Ukraine có thể "lấy lại toàn bộ Ukraine về hình dạng ban đầu", ông Trump nói, theo tờ The War Zone.

Người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskow, nói với đài truyền hình Ấn Độ DD News: 

Không có vũ khí ma thuật nào tồn tại. Tomahawk sẽ không thể thay đổi cục diện. Nhưng trong khi Trump công khai lưỡng lự giữa việc sẵn sàng đàm phán và đối đầu, thì những bước chuẩn bị cụ thể rõ ràng đã được tiến hành ở hậu trường.

Câu hỏi then chốt: Liệu các cuộc đàm phán ở Alaska có phải chỉ là bối cảnh ngay từ đầu? Trình tự thời gian có thể chứng minh điều này.

Tomahawk là gì?

Hỏa tiễn hành trình Tomahawk đã là một phần của kho vũ khí quân sự Hoa Kỳ kể từ năm 1983. Hỏa tiễn, do Tập đoàn RTX sản xuất, có tầm bắn từ 1.600 đến 2.500 km, Moskau hoàn toàn có thể nằm trong tầm bắn. Đầu đạn nặng từ 450 đến 454 kg, và Tomahawk bay với tốc độ 878 km/h.

Việc dẫn đường được điều khiển bởi các hệ thống GPS, Tercom và DSMAC, so sánh địa hình với bản đồ vệ tinh được lưu trữ. Các biến thể tối tân mới, có thể thay đổi mục tiêu trong khi bay. Một hỏa tiễn hành trình như Tomahawk có giá lên tới khoảng 2 triệu đô la Mỹ, tùy thuộc vào từng mẫu.

Tầm bắn xa hơn sẽ cho phép Ukraine tấn công các nhà máy quốc phòng như Alabuga ở Tatarstan, nơi sản xuất máy bay không người lái Shahed.

Tại sao Ukraine chưa thể phóng hỏa tiễn Tomahawk

Hỏa tiễn Tomahawk có một nhược điểm: Nó không thể phóng từ trên không, cả máy bay F-16 lẫn máy bay ném bom đều không thể phóng nó. Việc phóng loại hỏa tiễn này, nó đòi hỏi phải do tàu chiến hoặc tàu ngầm phóng, nhưng Ukraine lại không có hai công cụ để phóng này.

Mặc dù đã có các bản sao mới Tomahawk có thể phóng từ mặt đất, Hiệp ước INF năm 1987 đã cấm các hệ thống như vậy và dẫn đến việc loại bỏ BGM-109G Gryphon. Việc phát triển chỉ được tiếp tục vào năm 2019, sau khi Hoa Kỳ rút khỏi chương trình. Hiện nay, có ba lựa chọn trên bộ, chỉ một trong số đó là khả thi đối với Kiew.

Typhon: Chỉ có hai hệ thống hỏa tiễn này trên toàn thế giới. Cả hai đều đã được trang bị ở Thái Bình Dương, tập trung vào Trung Quốc. Đức vừa nộp đơn xin và đang chờ Hoa Kỳ phê duyệt. Chính phủ Đức dự định Typhon là một "giải pháp cầu nối" cho đến khi châu Âu tự chế tạo được vũ khí tầm xa trong vòng 7 đến 10 năm. Đây là một hệ thống rất lớn với bốn ống phóng trên mỗi xe.

Mk 70: Hệ thống Container này đã được xử dụng trên các tàu chiến của Hải quân Hoa Kỳ và cũng đã được thử nghiệm trên xe kéo. Tuy nhiên, thời gian sản xuất và giao hàng khá dài. Việc chuyển giao ngắn hạn cho Ukraine là điều không thể.

LRF (Hỏa lực Tầm xa): Đây là lúc mọi thứ trở nên thú vị. Có từ bốn đến tám khẩu đội đang hoạt động của hệ thống này. Nó đã được chứng minh, đặt trên đất liền, di động và có thể được lắp trên nhiều loại khung gầm bánh xe. Đây là giải pháp khả thi duy nhất cho Ukraine. Và LRK chính xác rất thích hợp cho Ukraine, cũng là hệ thống mà Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ vừa cho nghỉ hưu.

Hệ thống LRF tối tân đã được đưa vào xử dụng trong Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ vào tháng 7 năm 2023. Bốn bệ phóng đã được chuyển đến Khẩu đội hỏa tiễn Tầm xa A tại Trại Pendleton, California. Kế hoạch ban đầu dự kiến ​​sẽ mua tổng cộng 56 khẩu đội vào năm 2028. Tuy nhiên, vào tháng 6 năm 2025, sau chưa đầy hai năm phục vụ – Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ đã quyết định cho chúng nghỉ hưu. Lý do chính thức, theo các tài liệu ngân sách: Hệ thống "không có khả năng hoạt động trong môi trường khắc nghiệt, viễn chinh, gần bờ". Cụ thể, nó thiếu khả năng cơ động trong các cuộc đổ bộ đường biển.

Lý do này thật đáng chú ý. Đổ bộ đường biển là một trong những hoạt động quân sự hiếm hoi nhất. Chiến dịch đổ bộ quan trọng gần đây nhất của Hoa Kỳ là ở Somalia vào năm 1993, hơn 30 năm trước. Trước đó là Kambodscha vào năm 1975 (Sự kiện Koh Tang/Mayaguez). 

Trên thực tế, Thủy quân Lục chiến đã phát triển học thuyết "Chiến dịch Căn cứ Tối tân cho Quân Viễn chinh" trong nhiều năm, các hoạt động phân tán trên các đảo Thái Bình Dương, chính xác là kịch bản mà một hệ thống phóng tầm xa di động như LRF sẽ là lý tưởng.

Điều gì làm nên sự độc đáo về mặt kỹ thuật và vượt trội về mặt quân sự của hệ thống LRF: Nó không người lái và được điều khiển từ xa, dựa trên một biến thể đơn lẻ của Hệ thống Phóng Thẳng Đứng Mk-41. Một hệ thống mới rất tối tân, linh hoạt, kín đáo, chính xác là lý tưởng cho nhiệm vụ Ukraine.

THỜI GIAN TRÙNG HỢP CHO VIỆC CHUYỂN GIAO LRF

Tháng 6 năm 2025: Thủy quân Lục chiến quyết định cho nghỉ hưu LRF

Tháng 8 năm 2025: Trump gặp Putin tại Alaska để đàm phán hòa bình

Tháng 9 năm 2025: Các vụ vi phạm không phận bị cáo buộc của Nga tại Châu Âu gia tăng mạnh mẽ

Ngày 28 tháng 9 năm 2025: Vance công khai xác nhận việc xem xét lại việc chuyển giao Tomahawk

Ngày 1 tháng 10 năm 2025: Năm tài chính 2026 bắt đầu - LRF chính thức nghỉ hưu, có thể chuyển giao

Thủy quân Lục chiến đã quyết định cho nghỉ hưu hệ thống phóng Tomahawk duy nhất còn hoạt động trước các cuộc đàm phán ở Alaska. Trong khi Trump và Putin đang thảo luận về hòa bình, cơ sở kỹ thuật cho việc leo thang quân sự đã được đặt ra. Điều này tạo ra ấn tượng rằng việc chuyển giao Tomahawk không phải là một quyết định tự phát sau các cuộc đàm phán thất bại, nó đã được lên kế hoạch trước cả khi các cuộc đàm phán bắt đầu.

CÁC CÁO BUỘC VI PHẠM KHÔNG PHẬN NATO CÓ PHẢI LÀ CỚ ĐỂ CHUYỂN GIAO TOMAHAWK?

Ít nhất thì trình tự thời gian cũng cho thấy việc chuyển giao Tomahawk có thể đã được cân nhắc sớm hơn so với những gì được công bố. Khi Trump gặp Putin ở Alaska vào tháng 8 năm 2025, việc ngừng hoạt động của LRF đã được quyết định hai tháng trước đó.

Điều này có vẻ hợp lý: Một hệ thống được chính thức ngừng hoạt động sẽ dễ dàng được bàn giao hơn một hệ thống lớn, tối tân nhưng sự cân bằng về chính trị, pháp lý và tiếp liệu mới là yếu tố quyết định, chứ không chỉ là khả năng sở hữu nó.

Thời điểm này chắc chắn rất đáng chú ý. Ngay sau cuộc họp ở Alaska, các cáo buộc vi phạm không phận của Nga ở Âu châu đã gia tăng vào tháng 9. Vào ngày 9 tháng 9, máy bay chiến đấu của Ba Lan và NATO đã bắn hạ máy bay không người lái của Nga trên lãnh thổ Ba Lan.

Estland báo cáo rằng 3 máy bay chiến đấu MiG-31 của Nga đã xâm phạm không phận trên Biển Baltic trong 12 phút. Đan Mạch đã áp đặt lệnh cấm máy bay không người lái trong một tuần sau khi các phi trường buộc phải đóng cửa. Romania, Lettland , Na Uy, Đức và Pháp cũng báo cáo về những phát giác máy bay không người lái đáng ngờ.

Tuy nhiên, theo Al Jazeera, đặc phái viên của Trump, Keith Kellogg, đã đề cập rõ ràng đến những sự việc này khi ông tuyên bố rằng Ukraine nên "khai thác khả năng tấn công sâu".

Một trình tự thời gian đặt ra nhiều câu hỏi

Nếu hệ thống LRF được triển khai ở Ukraine, nó không chỉ là một giai đoạn leo thang căng thẳng tiếp theo giữa hai cường quốc sở hữu vũ khí hạt nhân, mà còn có khả năng là một cuộc thử nghiệm thực tế trong điều kiện chiến đấu thực tế cho một hệ thống Robot tối tân của Hoa Kỳ.

Ngoài ra, về mặt kỹ thuật, hỏa tiễn Tomahawk về cơ bản không khả dụng đối với Ukraine: hỏa tiễn này yêu cầu bản đồ vệ tinh của Hoa Kỳ cho Tercom, hình ảnh vệ tinh của Hoa Kỳ cho DSMAC và cơ sở hạ tầng của Hoa Kỳ cho GPS và thông tin liên lạc. Sự phụ thuộc này áp dụng cho tất cả các quốc gia xử dụng trên toàn thế giới.

Moskau đã nhiều lần nhấn mạnh rằng, theo quan điểm của Nga, việc cung cấp dữ liệu và thông tin mục tiêu tạo thành sự tham gia trực tiếp của Tomahawk vào cuộc chiến. Từ góc độ luật pháp quốc tế, câu hỏi này không hề đơn giản.

Những câu hỏi còn lại vẫn chưa được trả lời: Liệu các cuộc đàm phán ở Alaska có phải chỉ là vỏ bọc ngay từ đầu? Hay họ chỉ thất bại sau đó, khiến phải viện đến các kế hoạch đã được chuẩn bị trước? Việc ngừng hoạt động của LRF dựa trên lý do quân sự hay động cơ chính trị? Hiện chưa có bằng chứng nào cho một sự trùng hợp thuyết phục. Nhưng trình tự thời gian và thời điểm cho thấy câu chuyện công khai và kế hoạch thực tế có thể khác biệt đáng kể.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 4 tháng 10 năm 2025