EU TRÌNH DANH SÁCH TRỪNG PHẠT ISRAEL - KÊU GỌI NETANYAHU MỞ CỬA BIÊN GIỚI
Người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, Kallas, đã thành công trong việc khiến Israel nới lỏng lệnh phong tỏa Dải Gaza.
Trong bối cảnh tình hình nhân đạo thảm khốc ở Dải Gaza, EU đang gia tăng áp lực lên Israel. Hôm thứ Năm 10/7, Cơ quan Hành động Đối ngoại Âu Châu (EEAS) đã gửi cho các quốc gia thành viên EU danh sách mười lựa chọn về cách thức mà Âu châu có thể trừng phạt Israel vì lệnh phong tỏa dải bờ biển này. Danh sách này được các bộ trưởng ngoại giao EU yêu cầu tại cuộc họp gần đây nhất của họ.
Tài liệu dài năm trang, mà tờ Handelsblatt có được, liệt kê tất cả các biện pháp khả thi, bao gồm cả cơ sở pháp lý của chúng. Các lựa chọn bao gồm từ việc ngừng cung cấp vũ khí và trừng phạt cá nhân các bộ trưởng, cho đến việc đình chỉ hoàn toàn Hiệp định Liên kết EU-Israel.
Hầu hết các lựa chọn đều yêu cầu một quyết định nhất trí của Hội đồng EU – và do đó là bất khả thi về mặt chính trị vì một số quốc gia, bao gồm Ungarn và Đức, phản đối các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên, chỉ cần đa số phiếu đủ điều kiện trong Hội đồng là đủ để áp dụng một số biện pháp trừng phạt, chẳng hạn như chỉ đình chỉ phần thương mại của Hiệp định Liên kết.
Kallas công bố thành công đầu tiên
Theo tài liệu, Ủy ban EU thậm chí có thể đơn phương quyết định hai biện pháp trừng phạt: Có thể chấm dứt chế độ miễn thị thực cho công dân Israel hoặc cắt giảm ngân sách của EU dành cho hợp tác công nghệ.
Mối đe dọa này nhằm buộc Israel phải cải thiện tình hình của những người dân đang chết đói ở Dải Gaza. 27 bộ trưởng ngoại giao EU dự kiến sẽ thảo luận về các lựa chọn này tại Brüssels vào thứ Ba. Một nhà ngoại giao EU cho biết cần phải duy trì áp lực.
Cuộc thảo luận về các biện pháp trừng phạt dường như đã đạt được thành công ban đầu: Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại của EU, Kaja Kallas, đã công bố một thỏa thuận với chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu vào thứ Năm 10/7. Theo thỏa thuận, Israel cam kết cho phép "tăng đáng kể" số lượng xe tải chở hàng viện trợ nhân đạo vào Dải Gaza.
Theo các nguồn tin của EU, con số này liên quan đến ít nhất 160 xe tải mỗi ngày. Con số này sẽ lớn hơn đáng kể so với tổng số 27 xe tải mà Israel đã cho phép trong hai tuần qua. "Cam kết của chúng tôi đã được đền đáp", một quan chức EU cho biết. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa đạt được mục tiêu 500 xe tải mỗi ngày mà các tổ chức viện trợ cho là cần thiết.
Liệu Israel có giữ lời hứa?
Israel cũng đã hứa sẽ mở lại một số cửa khẩu biên giới ở phía nam và phía bắc Dải Gaza và cho phép giao xăng trở lại. Hơn nữa, nguồn cung cấp điện cho một nhà máy khử muối nước biển cũng sẽ được khôi phục.
Các nhà ngoại giao EU nhấn mạnh rằng họ hiện muốn thấy hành động từ Israel. Đồng thời, họ chỉ ra rằng việc thực hiện có thể mất một thời gian. Theo các nguồn tin của EU, Israel đã mở lại cửa biên giới Zikim ở phía bắc Dải Gaza. Tổ chức viện trợ UNICEF cũng đã được phép sửa chữa đường ống nước.
Mặc dù chính phủ Israel không mấy tin tưởng vào EU, nhưng lời đe dọa đình chỉ ít nhất một phần Hiệp định Liên kết dường như đã có hiệu quả. Bộ trưởng Ngoại giao Gideon Saar đã xác nhận thỏa thuận này vào thứ Năm 10/7.
Ông Saar phát biểu trong cuộc họp báo với Ngoại trưởng Áo Beate Meinl-Reisinger và Ngoại trưởng Liên bang Đức Johann Wadephul (CDU) tại Wien rằng đối thoại với EU rất quan trọng và sẽ tiếp tục. Ông cảm ơn Đức và Áo đã "ủng hộ Israel". Cuộc gặp giữa ba nước đánh dấu sự khởi đầu của "một quan hệ đối tác chiến lược".
Nhu cầu hỗ trợ cho người Palestine đang "lớn hơn bao giờ hết", ông Carl Skau, Phó Giám đốc Điều hành Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) của Liên Hợp Quốc, cho biết sau chuyến thăm Dải Gaza hôm thứ Ba 8/7.
"Nạn đói đang lan rộng - người dân đang chết dần chết mòn chỉ vì cố gắng tìm kiếm thức ăn". Đồng thời, tổ chức này cũng đang cạn kiệt nhiên liệu, phụ tùng thay thế và các phương tiện liên lạc cơ bản. Tuy nhiên, các lựa chọn cứu trợ "chưa bao giờ hạn chế như hiện nay", ông Skau nói.
Viện trợ của EU có thể thúc đẩy các cuộc đàm phán ngừng bắn
Chi tiết về việc cung cấp viện trợ của EU vẫn đang được đàm phán ngầm. Hiện vẫn chưa rõ cửa khẩu nào giữa Israel và Dải Gaza sẽ được mở, cũng như Liên Hợp Quốc và các tổ chức viện trợ nào sẽ đảm nhiệm việc giao hàng.
Israel đã phong tỏa hoàn toàn Dải Gaza từ tháng 3 đến cuối tháng 5 và cắt đứt mọi hoạt động vận chuyển hàng viện trợ. Hàng ngàn xe tải của Liên Hợp Quốc vẫn bị kẹt ở phía Israel.
Israel và Hoa Kỳ đã thành lập tổ chức riêng của họ, Quỹ Nhân đạo Gaza (GHF), được cho là sẽ cung cấp viện trợ trên quy mô lớn thay vì Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, kể từ đó, tổ chức này đã phải vật lộn với hết vụ bê bối này đến vụ bê bối khác. Việc phân phối hàng cứu trợ hoàn toàn bị quá tải.
Hàng trăm người Palestine đã bị binh lính Israel bắn chết trên đường đến ba trạm phân phối của GHF vì họ bị cáo buộc là mối đe dọa đối với binh lính. Thay vì đến được tay những người cần giúp đỡ, hàng cứu trợ lại bị tuồn ra chợ đen, nơi chúng được bán với giá cắt cổ. GHF đơn giản là thiếu thứ mà các tổ chức Liên Hợp Quốc đang có: một hệ thống phân phối chặt chẽ. Brüssels tuyên bố GHF sẽ không tham gia vào việc phân phối viện trợ của EU.
Sự phản kháng trong chính phủ
Thỏa thuận này có thể tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đàm phán với Hamas về lệnh ngừng bắn và việc thả các con tin còn lại. Hamas yêu cầu, trong số những điều kiện khác, quyền tiếp cận không hạn chế đối với hàng cứu trợ nhân đạo. Các cuộc đàm phán gián tiếp giữa đại diện Israel và Hamas hiện đang diễn ra tại thủ đô Doha của Katar, với sự trung gian của Katar và Ai Cập. Cho đến nay vẫn chưa có đột phá nào. Tuy nhiên, ông Saar bày tỏ tin tưởng rằng các cuộc đàm phán sẽ thành công.
Tuy nhiên, nội bộ chính phủ đang có sự phản đối đáng kể đối với cả lệnh ngừng bắn lẫn việc cung cấp viện trợ. Theo các phương tiện truyền thông Israel loan tin, Netanyahu, hiện đang ở Mỹ, đã điện đàm hàng ngày với Bộ trưởng Tài chính cực hữu Bezalel Smotrich trong những ngày gần đây.
Smotrich và Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben Gvir, cũng cực hữu không kém, đã chỉ trích gay gắt Netanyahu về các cuộc đàm phán trong những ngày gần đây. Cả hai đều yêu cầu ngừng mọi hoạt động viện trợ cho người dân đang chịu đau khổ ở Gaza. Và họ yêu cầu tiếp tục chiến tranh cho đến khi Hamas bị "tiêu diệt".
Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 13 Juli 2025